“လူခ်မ္းသာစစ္စစ္ဆိုတာ”

“လူအမ်ဴိးမ်ဴိး စိတ္အဖံုဖံု” ဆုိတဲ့ ေလာကဆုိးရုိးစကားအတုိင္းပါပဲ။ ေလာကမွာ ေခ်ာေမာတဲ့ လူတန္းစား အလႊာအမ်ဴိးအမ်ဴိး၊ မလွပတဲ့ လူတန္းစား အလႊာမ်ဴိးမ်ဴိး၊ ခ်မ္းသာတဲ့ လူတန္းစား အလႊာအမ်ဴိးမ်ဴိး၊ ဆင္းရဲတဲ့ လူတန္းစား အလႊာအမ်ဴိးမ်ဴိး စသည္ စသည္ အားျဖင့္ မ်ားစြာရွိပါတယ္။
ဒီေနရာမွာ ေလာကအျမင္နဲ႔ ဗုဒၶအျမင္တုိ႔အရ လူခ်မ္းသာ ဆုိတာ ဘယ္လုိုလူစားလဲ၊ သူဆင္းရဲ ဆုိတာ ဘယ္လုိလူစားလဲ ဆုိတာကုိ ေလ့လာၾကည့္ရေအာင္ပါ။ အက်ဥ္းအားျဖင့္ေတာ့ ေလာကအျမင္အရ လူခ်မ္းသာဆုိတာဟာ ပစၥည္းဥစၥာမ်ားစြာရွိတဲ့သူကုိ လူခ်မ္းသာလုိ႔ ဆုိပါတယ္။ ဒီေတာ့ ဗုဒၶအျမင္အရေရာ လူခ်မ္းသာဆုိတာ ဘယ္လုိလဲဆုိတာကုိ ေအာက္မွာ ေတြ႔ပါလိမ့္မယ္။ ေလ့လာျပီးရင္ေတာ့ လူခ်မ္းသာ ျဖစ္ခ်င္တဲ့ သူတစ္ေယာက္အေနနဲ႔ လူခ်မ္းသာျဖစ္ေအာင္ က်င့္ၾကံလုပ္ေဆာင္ရမယ့္ နည္းလမ္းေတြကုိ က်င့္ၾကံဖုိ႔ လိုအပ္ပါလိမ့္မယ္။
စာေရးသူ တက္ေရာက္ေနတဲ့ Sri Lanka International Buddhist Academy (SIBA) မွာ Sri Lanka Association of Buddhist Studies (SLABS) 4th Bi-Annual International Conference ႏွစ္ေလးၾကိမ္ေျမာက္ျပည့္ အျပည္ျပည္ဆုိင္ရာ ညီလာခံပဲြၾကီး ဒီဇင္ဘာ ၁၀၊ ၁၁၊ ၁၂ ဆုိျပီး သံုးရက္ေျမာက္ က်င္းပသြားပါတယ္။
စာေရးသူရဲ့ ဘ၀မွာ ပထမဆံုး ညီလာခံပဲြၾကီးကုိ ၾကံဳေတြ႔ရတာပါ။ ျပီးေတာ့ ကုိယ့္တကၠသုိလ္မွာ လာျပီးက်င္းပျဖစ္ေတာ့ ပုိျပီးေပ်ာ္ရႊင္မိပါတယ္။ ဪ…ဗုဒၶဘာသာ ေလ့လာမႈ႔နဲ႔ပတ္သက္ျပီး က်င္းပတဲ့ ညီလာခံဆုိတာ ဒီလုိက်င္းပတာပါလား။ အရည္အခ်င္းျပည့္၀တဲ့ ပါေမာကၡေတြ နိုင္ငံတကာက လာေရာက္ေဟာေျပာ ေဆြးေႏြးၾကပါလားဆုိတာ ကုိယ္တုိင္ ေတြ႔ျမင္ ခံစားသိရွိရတာပါ။
စာေရးသူတုိ တကၠသိုလ္မွာ က်င္းပတာဆုိေတာ့ စာေရးသူတုိ ေက်ာင္းသူ ေက်ာင္းသားေတြအေနနဲ႔ ေဆာင္ရြက္စရာရွိတာမ်ားကုိ ေဆာင္ရြက္ကူညီလုပ္ေဆာင္ၾကရပါတယ္။ တက္တက္ၾကြၾကြနဲ႔ေပ့ါ။ ဒါေၾကာင့္မုိ႔လည္းပဲ စာေရးသူအေနနဲ႔ ပါေမာကၡေတြ ေဆြးေႏြးေဟာေျပာတဲ့ ခန္းမထဲကုိ မေရာက္ျဖစ္ပါဘူး။ ခံုမ်ားျပည့္ႏွက္ေနတာကလည္း တစ္ေၾကာင္းေပ့ါ။ ဒီလုိနဲ႔ ေနာက္ဆံုးေန႔ ၁၂ ရက္ေန႔ေရာက္လာပါတယ္။ ေနာက္ဆံုးေန႔ေတာ့ ငါ ဆရာေတြေဟာေျပာမယ့္ Lecture ေတြ နားေထာင္ဦးမွာပဲ၊ သူတုိ႔ ဘယ္လုိ ေခါင္းေဆာင္ၾကသလဲ၊ သူတုိ႔ ဘယ္လုိေဟာေျပာၾကလဲ၊ သူတုိ႔ ဘာေတြေျပာေဟာျပီး ဘယ္လို ေဆြးေႏြးၾကသလဲ၊ ျငင္းခုန္ၾကသလဲဆုိတာက သိေအာင္ေလ့လာဖုိ သြားနားေထာင္မွပဲလုိ႔ ဆံုးျဖတ္ျပီး ဘယ္ ခန္းမမွာ ဘယ္ဆရာာေတြ ဘယ္လုိ ေခါင္းစဥ္ေတြေဆြးေႏြးၾကမလဲဆုိတာကုိ သိဖုိ႔ Session ၾကည့္လုိက္ေတာ့ စာေရးသူရဲ့ တကၠသုိလ္ ေဟာေျပာမယ့္ အခန္း ေခါင္းစဥ္ကုိ သြားေတြ႕ပါတယ္။
ေဟာေျပာမယ့္ ေခါင္းစဥ္က Healthy Thinking and Healthy Action: An Investigation into the Positive Thinking Concepts in Early Buddhist Texts.-by Prof. G.A. Somaratne. ပါ။
ဒီေနရာမွာ ပါေမာကၡေဟာေျပာသြားခဲ့အထဲက တစ္ခုထဲကုိပဲ စာဖတ္သူကုိ ျပန္ေျပာခ်င္လုိ႔ပါ။ ပါေမာကၡက သူ႔ေဟာေျပာခ်က္ထဲမွာ “လူခ်မ္းသာေတြပဲ သစၥာေလးပါးကုိ နားလည္သေဘာေပါက္ႏိုင္ျပီး နိဗၺာန္ကုိ ေရာက္ႏုိင္ပါတယ္လုိ႔” ေျပာသြားတာပါပါတယ္။ ဆရာေဟာေျပာျပီးလုိ႔ General Discussion or Comment လုပ္ၾကတဲ့အခါမွာ တစ္ျခားႏိုင္ငံက ပါေမာကၡတစ္ေယာက္က ထျပီး ေမးခြန္းထုတ္ပါတယ္။ သူ႔ေမးခြန္းက…….
“ဗုဒၶရဲ့ သစၥာေလးပါးကုိ လူခ်မ္းသာေတြပဲ နားလည္သေဘာေပါက္ႏိုင္တယ္လုိ႔ သင္ေျပာပါတယ္။ ဒါဆုိရင္ ဗုဒၶရဲ့ သစၥာေလးပါးကုိ လူဆင္းရဲေတြအေနနဲ႔ နားလည္ႏိုင္စြမ္းမရွိဘူးေပ့ါ။ အဲဒီလုိ ဗုဒၶကုိယ္တုိင္ကေကာ ေဟာေျပာခဲ့လား။ သင္ေရာ ဒီလုိအခိုင္အမာေျပာသလား။” လုိ႔ေမးပါတယ္။ သႈ႔ရဲ့ သာဓကက ေလာကၾကီးမွာ လူဆင္းရဲက မ်ားပါတယ္။ လူခ်မ္းသာေတြထက္ဆုိရင္ေပါ့။ ဒါဆုိရင္ သူဆင္းရဲမ်ားအေနနဲ႔ ဗုဒၶရဲ့ တရားေတာ္မ်ားကုိ ေလ့လာေနတာ အက်ဴိးမရွိဘူးေပ့ါ။ အလကားပဲ”
ဒီေတာ့ ပါေမာကၡ ျပန္ေျဖလိုက္တာေလးကုိ ဖတ္ၾကည့္ရေအာင္ပါ။
“ဗုဒၶရဲ့ အလုိေတာ္အရ ပစၥည္း ဥစၥာေပါမ်ားတဲ့ လူတစ္ေယာက္ကုိ လူခ်မ္းသာစစ္ျဖစ္တယ္လုိ႔ မေျပာသလုိ၊ စားဖု႔ိ၊ ေသာက္ဖုိ႔၊ ၀တ္ဖုိ႔ မရွိေအာင္ ဆင္းရဲ ႏြမ္းပါးေနတဲ့ လူတစ္ေယာက္ကုိလည္း လူဆင္းရဲစစ္စစ္ျဖစ္တယ္လုိ႔ မဆုိလိုပါဘူး။ လူတစ္ေယာက္မွာ ပစၥည္းဥစၥာ မရွိရင္ေနပါေစ သူ႔မွာ ပညာ-အရာရာကုိ ခဲြျခမ္းစိတ္ျဖာ နားလည္ႏိုင္တဲ့ သာရွိမယ္ဆုိရင္ သူ႔ကုိ လူဆင္းရဲလုိ႔ မေခၚပါဘူး။ သူဟာ တကယ္ လူခ်မ္းသာတစ္ေယာက္ပါ။ လူတစ္ေယာက္ ခ်မ္းသာတယ္။ ဆင္းရဲတယ္ဆုိတာကုိ ပစၥည္းဥစၥာနဲ႔ မတုိင္းတာပါဘူး၊ အသိပညာနဲ႔ပဲ တုိင္းတာပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ဗုဒၶရဲ့ သစၥာေလးပါးတရားကုိ အသိပညာ ရွိတဲ့ လူခ်မ္းသာမ်ားသာ နားလည္သေဘာေပါက္ႏိုင္တယ္လုိ႔ ဆုိလုိတာပါ” လုိ႔ ျပန္လည္ရွင္းျပလိုက္ပါတယ္။
ဟုတ္ပါတယ္။ ျပည့္စံုတဲ့ ဉာဏ္ပညာရွိမွသာ နက္နဲတဲ့ ဗုဒၶရဲ့ သစၥာေလးပါးတရားေတာ္ကုိ ထုိးထြင္းျပီးျမင္ႏုိင္ သိႏုိင္မွာပါ။ အသိဉာဏ္ပညာမရွိတဲ့သူ ဘယ္လုိုေဟာေဟာ ဘယ္လုိက်င့္က်င့္ နားမလည္ႏိုင္ပါဘူး။
စာဖတ္သူ သင့္မွာ မ်ားေသာဥစၥာမ်ား မရွိလုိ႔ သင္ဟာ လူဆင္းရဲတစ္ေယာက္ျဖစ္ပါတယ္ဆုိတဲ့ သတ္မွတ္ခ်က္ကုိ ျမန္ျမန္ၾကီး မဆံုးျဖတ္လိုက္ပါနဲ႔၊ သင့္မွာ အရာရာကုိ အေကာင္းမွန္း၊ အဆုိးမွန္းခဲြျခားသိျမင္နိုင္တဲ့ ဉာဏ္ပညာရွိေနမယ္ဆုိရင္ သင္ဟာ တကယ့္ လူခ်မ္းသာတစ္ေယာက္ျဖစ္နိုင္တယ္ဆုိတာကုိ မေမ့လိုက္ပါနဲ႔။
“လူတစ္ေယာက္မွာ ပစၥည္း ဥစၥာ တစ္စုိးတစိမွ် မရွိရင္ေနပါေစ၊ အသိဉာဏ္ ပညာ ေလးသာရွိေနမယ္ဆုိရင္ သူဟာ တကယ့္လူခ်မ္းသာတစ္ေယာက္ျဖစ္ပါတယ္” ဆုိတဲ့ response ေျဖၾကားခ်က္ေလးကုိ ၾကားလုိက္စဥ္မွာပဲ စာေရးသူရဲ့ ေခါင္းထဲကုိ သုပၸဗုဒၶ က အေျပးကေလး၀င္ေရာက္လာပါေတာ့တယ္။ ငါ့ကုိ သာဓကၾကည့္ျပီး သင့္ဆရာေျဖၾကားခ်က္ မွန္တယ္ဆုိတာ လက္ခံလိုက္ပါလုိ႔လည္း သုပၸဗုဒၶက စာေရးသူကုိ အသိေပးေနသလုိပါပဲ။
တကယ္ေတာ့ စာေရးသူ Lecture သြားနားမေထာင္ခင္ကေလးမွာ သုပၸဗုဒၶနဲ႔ စကားေျပာျဖစ္ခဲ့ပါေသးတယ္။ ဒါေၾကာင့္လည္းသူဟာ ခ်က္ခ်င္း အေတြးထဲမွာ ေပါလာတာပါ။ တကယ္ေတာ့ သုပၸဗုဒၶက တစ္ျခားသူ မဟုတ္ပါဘူး။ ဗုဒၶသက္ေတာ္ထင္ရွား ရွိစဥ္က ကု႒ႏႈနာသည္တစ္ေယာက္ပါ။ သုပၸဗုဒၶအေၾကာင္းေလးကုိ ဖတ္ၾကည့္ရေအာင္ပါ။
သုပၸဗုဒၶဟာ စားစရာမရွိေအာင္ ဆင္းရဲမဲြေတေနတဲ့ ကု႒ႏႈနာဆဲြေနတဲ့ သူေတာင္းစားတစ္ေယာက္ပါ။ တစ္ေန႔ေတာ့ ဗုဒၶျမတ္စြာက မ်ားစြာေသာ လူအမ်ားကုိ တရားဓမၼေဟာၾကားေနပါတယ္။ အခုေခတ္လုိ ရပ္ကြက္မ်ားရဲ့ လမ္းအတြင္းမွာ ေဟာေျပာေနၾကတဲ့ တရားပဲြလုိ ထင္ပါတယ္။ ဒီလုိနဲ႔ သုပၸဗုဒၶကလည္း အစားအေသာက္ ေတာင္းရမ္းဖုိ႔ထြက္အလာ မ်ားစြာေသာ လူအုပ္ၾကီးကုိေတြ႔ေတာ့ သိပ္ေပ်ာ္သြားပါတယ္။ အင္း…အလႈဴအတန္းၾကီးတစ္ခုျပဳေနတယ္နဲ႔တူတယ္။ ငါ့အတြက္ စားဖုိ႔ တစ္စံုတစ္ခုေတာ့ ရႏိုင္တယ္လုိ႔ ေမွ်ာ္ေတြးျပီး လူအုပ္ၾကီးရွိရာကုိ လာပါတယ္။ အနားလည္းေရာက္ေရာ ဗုဒၶျမတ္စြာက တရားေဟာေနတာသိေတာ့ ရုိရုိေသေသပဲ တရားနာၾကားပါတယ္။ တရားပဲြလည္းဆံုးေရာ သူဟာ ေသာတာပန္တည္သြားပါတယ္။ တရားပဲြလည္းျပီးေရာ သူကစဥ္းစားတယ္။ အင္း ငါဒီေန႔ထမင္းလည္း မစားရေသးဘူး။ ရပ္ကြက္ထဲေတာ့ မေတာင္းေတာ့ပါဘူးကြာ၊ ေဇတ၀န္ေက်ာင္းမွာရွိတဲ့ သံဃာေတာ္ေတာ္မ်ားရဲ့ ဆြမ္းက်န္ပဲ ေတာင္းစားေတာ့မယ္ဆုိျပီး ဘုရားေနာက္ကုိ ထမင္းတနပ္စာရလိ္မ့္မယ္ဆုိတဲ့ ေမွ်ာ္လင့္ကေလးနဲ႔ လိုက္သြားပါတယ္။ ေဇတ၀န္ေက်ာင္းေပါက္နားလည္းေရာက္ေရာ……………
သိၾကားမင္း………။ “ေဟ့ေကာင္ မင္းက အႏႈတစ္ေယာက္ပဲကြ၊ ေက်ာင္းထဲကုိ မ၀င္နဲ႔”
သုပၸဗုဒၶ……….။ “ဟ…. ဘာျဖစ္လုိ႔လဲကြ”
သိၾကား………။ “မင္းလုိ ႏႈနာစဲြေနတဲ့ လူနဲ႔ အလြန္တရာျမတ္လွတဲ့ ဒီဘုရား၊ တရား၊ သံဃာဆုိတဲ့ ရတနာသံုးပါးနဲ႔ မသင့္ေတာ္ဘူး။ မတန္ဘူးကြ”
သုပၸဗုဒၶ……..။ “ဟ.. ဘယ္ႏွယ့္ ငါနဲ႔ မတန္ရမွာလဲကြ၊ ဘုရားက င့ါဘုရား၊ တရားက ငါ့တရား၊ သံဃာက င့ါသံဃာကြ၊ ရတနာ သံုးပါးဟာ င့ါရဲ့ ကုိးကြယ္ရာကြ”
သိၾကားမင္း………။ “ေဟ့ သုပၸဗုဒၶ မင္းအခု ဘယ္သြားမလုိ႔လဲကြ”
သုပၸဗုဒၶ……..။ “င့ါဆရာ ဘုရားဆီ သြားမလုိ႔ကြ”
သိၾကား………။ “မင္းကြာ ဒီေလာက္ဆင္းရဲမြဲေတေနတာ ထမင္းတစ္နပ္စာစားရဖုိ႔ေတာင္ သူမ်ားဆီ ေတာင္းရမ္းစားေသာက္ေနရတာ အခု မင္းကုိ တစ္သက္စားလုိ႔မကုန္ေအာင္ ငါပုိက္ဆံေတြ အမ်ားၾကီးေပးမယ္ ဒါေပမယ့္၊ ဘုရားကုိ ဘုရားစစ္မဟုတ္ဘူး၊ တရားကုိ တရားစစ္စစ္ မဟုတ္ဘူး၊ သံဃာကုိ သံဃာစစ္စစ္မဟုတ္ဘူး။ ဘုရား၊ တရား၊ သံဃာကုိ ဘုရား တရား သံဃာ မဟုတ္ဘူးလုိ႔ မင္းယံုၾကည္လက္ခံမယ္ဆုိရင္၊ ဒီရတနာ သံုးပါးအေပၚမွာ ၾကည္ညိဳေနတဲ့ မင္းရဲ့စိတ္ကုိ စြန္႔လႊတ္မယ္ဆုိရင္ေပ့ါကြာ”
သုပၸဗုဒၶ……..။ “င့ါကုိ ရတနာသံုးပါး စြန္႔လႊတ္ဖုိ႔ လာေျပာေနတာ မင္းကဘယ္သူလဲကြ”
သိၾကားမင္း………။ “ငါ သိၾကားမင္းပါ”
သုပၸဗုဒၶ……..။ “ေဟ့ သိၾကားငမဲြ၊ သိၾကားဆင္းရဲသား၊ မင္းက သိၾကားသားေျပာတယ္၊ မင္းစိတ္က မဲြေနတာပဲ။ မင္းဟာ သနားစရာေကာင္းတဲ့ ဆင္းရဲတဲ့ သိၾကားတစ္ေယာက္္ပဲ။ တကယ္ေတာ့ ငါဟာ လူဆင္းရဲ စစ္စစ္မဟုတ္ဘူးကြ၊ ငါဟာ တကယ့္လူခ်မ္းသာစစ္စစ္ျဖစ္တယ္၊ ဘာေၾကာင့္လဲဆုိရင္ ငါဟာ သူေတာ္ေကာင္းမ်ားပုိင္ဆုိင္တဲ့ သဒၶါ၊ သီလ၊ သုတ၊ စာဂ၊ ပညာ၊ ဟိရိ၊ ၾသတၱပၸ၊ ဆုိတဲ့ သူေတာ္ေကာင္းဥစၥာ ၇ပါးကုိ ပုိင္ဆုိင္ထားလုိပဲ။ မင္းလုိ သိၾကားေပါင္း ရွစ္ေသာင္းေလးေထာင္ေလာက္ င့ါကို ရတနာသံုးပါးကုိ စြန္႔လႊတ္ဖုိ႔ လာေျပာလည္း ငါ ဒီရတနာသံုးပါးကုိ မစြန္႔ဘူး။ ရတနာသံုးပါးက ငါ့ရဲ့ကုိးကြယ္ရာ အစစ္အမွန္ပဲ။ မင္းၾကိဳက္သလိုလုပ္ သတ္ခ်င္ သတ္ကြာ”
ဒီေနရာမွာ သုပၸဗုဒၶရဲ့ ျပန္ေျဖပံုေလးကုိ ေျပာျပခ်င္လုိ႔ ဒိီသာဓကေလးကုိ ထုတ္ျပလုိက္တာပါ။ သူ႔မွာ ရတနာသံုးပါးကုိ ယံုၾကည္တဲ့ သဒၶါတရားနဲ႔ျပည့္စံုတယ္။ ပညာရွိတယ္ ဒါေၾကာင့္ ဒီသူေတာ္ေကာင္းတုိ႔မွာသာရွိတဲ့ ဒီတရားေတြကုိ ပုိင္ဆုိင္ေနတဲ့ ငါဟာ သူဆင္းရဲစစ္စစ္တစ္ေယာက္ မဟုတ္ပါဘူး။ လူခ်မ္းသာတစ္ေယာက္ျဖစ္တယ္ဆုိတာေလးကုိ သိေစခ်င္လုိ႔ပါ။
တကယ္ေတာ့ ဒီ၀တၳဳေလးက ေသာတာပန္ဂုဏ္ရည္မ်ားကုိ ျပထားတဲ့ သာဓကေလးပါ၊ အခြင့္ၾကံဳမွ ေရးပါဦးမယ္။
သုပၸဗုဒၶနဲ႔ စပ္ျပီး အေတြးေတြ ေဆြးေႏြးခန္းထဲမွာ စာေရးသူ ေ၀ေနခဲ့ပါတယ္။ ခ်က္ခ်င္းပဲ စာဖတ္သူကုိ သိေစမယ္လို႔ ဆံုးျဖတ္ခ်က္ျပဳခဲ့တာပါ။
ဒီ သုပၸဗုဒၶ ရဲ့ စကားေလးက တကယ္ေတာ့ ေလာကမွာ လူခ်မ္းသာဆုိတာ ဘယ္လုိသူမ်ဴိးကုိေခၚတယ္၊ လူဆင္းရဲဆုိတာ ဘယ္လုိသူမ်ဴိးကုိ ေခၚတယ္ဆုိတာကုိ သိေစပါတယ္။
“ဒါေၾကာင့္ စာခ်စ္သူ သင့္မွာ ပစၥည္းဥစၥာမ်ား မရွိလုိ႔ လူဆင္းရဲစားရင္းထဲ မသြင္းလုိက္ပါနဲ႔။ အသိဉာဏ္မဲ့သူေတြရဲ့ အလုုပ္မ်ဴိးအေတြးမ်ဴိးကုိ ေတြးျပီး လူဆင္းရဲျဖစ္တယ္လုိ႔ ကုိယ္ကုိယ့္ကုိ မဆံုးျဖတ္လိုက္ပါနဲ႔။ တကယ္ေတာ့ အသိပညာေလးသာ သင့္ရဲ့ သႏၲာန္မွာ ရွိေနမယ္ဆုိရင္ သင္ဟာ တကယ္လူခ်မ္းသာတစ္ေယာက္ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီထက္မက ခ်မ္းသာခ်င္တဲ့ လူခ်မ္းသာတစ္ေယာက္ျဖစ္ခ်င္တယ္ဆုိရင္ေတာ့ သဒၶါ၊ သီလ၊ သုတ၊ စာဂ၊ ပညာ၊ ဟိရိ၊ ၾသတၱပၸ၊ ဆုိတ့ဲ သူေတာ္ေကာင္းဥစၥာ ၇ပါးလံုးကုိသာ ျပည့္စံုေအာင္ က်င့္ၾကံလုိက္ပါ။ ဒါဆုိရင္ ကမၻာ့အခ်မ္းသာဆံုး လူခ်မ္းသာတစ္ေယာက္ျဖစ္ပါလိမ့္မယ္။”
က်မ္းကုိး။
ဓမၼပဒအ႒ကထာ၊ ဗာလ၀ဂၢ၊ သုပၸဗုဒၶကု႒ိ၀တၳဳ။
အရွင္ဉာဏိႆရ၊ ေသာ္တာပန္သံဃာ့ရတနာဂုဏ္ရည္ တရားေတာ္။

ခႏၱီသည္းခံျခင္း

ခႏၱီ-ျမန္မာလိုေတာ့ သည္းခံျခင္း။ သည္းခံျခင္းသည္ အညံခံျခင္းဟုေတာ့ တုိက္ရုိက္ယူ၍ မရေကာင္းေသာ ေ၀ါဟာရ တစ္ခုျဖစ္သည္။ သည္းခံျခင္း၏ က်ယ္ျပန္႔ေသာ အနက္အရ ျမတ္နုိးျခင္း ခံရမႈကိုလည္း သည္းခံ၏။ မထီမဲ့ျမင္ျပဳျခင္း ခံရမႈကိုလည္း သည္းခံ၏။

ခႏၱီကို တရားကုိယ္အားျဖင့္ “အေဒါသ” ဟု၍လည္းေကာင္း၊ အေဒါသ ဟူသည္မွာ “ေမတၱာ” ဟူ၍လည္းေကာင္း မွတ္သားနုိင္ပါသည္။ ေမတၱာ၀င္လွ်င္ အျပစ္မျမင္တတ္။ ထုိ႔ေၾကာင့္ ေမတၱာသည္ သည္းခံျခင္း၏ တရားကိုယ္ ျဖစ္ရျခင္း ျဖစ္၏။

ဤေလာက၌ အဓမၼမထြန္းကားေအာင္ ေဆာင္ရြက္ဖုိ႔ လူတုိင္း၌ တာ၀န္ရွိ၏။ ထုိအဓမၼကုိ ခ်ဳပ္ျငိမ္းေအာင္ ေဆာင္ရြက္နုိင္ရန္ မွန္ကန္ေသာနည္းကို သုံးဖုိ႔ လို၏။ ထုိမွန္ကန္ေသာ နည္းကား သည္းခံျခင္း “ခႏၱီ”ပင္ ျဖစ္၏။

သည္းခံျခင္းဟူသည္ ႏုံ႕ေသာေဒါသျဖင့္ သည္းခံသည္လည္း ရွိ၏။ ။ အေဒါသျဖင့္ သည္းခံသည္လည္း ရွိ၏ ။ ႏုံ႔ေသာေဒါသျဖင့္ သည္းခံျခင္းကုိ ေၾကာက္၍ သည္းခံျခင္း ဟူ၍ ဆုိရ၏ ။ ေၾကာက္၍ သည္းခံျခင္းတြင္ အာဃာတသည္ အျမစ္တြယ္လ်က္ ရွိ၏ ။



တစ္ခုေသာ တစ္ေန႔တြင္ အျမစ္တြယ္ေနေသာ အာဃာတမွ ထက္ေသာ ေဒါသသည္ ျဖစ္ထြန္းလာနုိင္၏ ။ ထက္ေသာ ေဒါသ ျဖစ္ထြန္းလာလွ်င္ လက္စားေခ်ျခင္းသည္ မလႊဲသာ မေရွာင္သာ ျဖစ္ေပၚလာမည္ ျဖစ္၏ ။ ထုိအခါ ေစာ္ကားမႈ သံသရာသည္ လည္းေကာင္း၊ လက္စားေခ်မႈ သံသရာသည္ လည္းေကာင္း လူ႔သမုိင္း၌ အေတာမသတ္ လည္ပတ္ေနမည္ ျဖစ္၏ ။

အေဒါသျဖင့္ သည္းခံျခင္းသည္သာ အာဃာတကို ပယ္ေဖ်ာက္နုိင္သျဖင့္ အမုန္းသံသရာကို တုိေစနုိင္၏ ။ ဘ၀ကိုလည္း အနဂၣရတနာ ျဖစ္ေစနုိင္၏ ။ အနဂၣရတနာ ျဖစ္ျခင္း ဟူသည္မွာ အရာရာတုိင္း၌ “ငါ- ငါ့ဥစၥာ” ဟူ၍ သိမ္းပုိက္တတ္ေသာ တစ္ကိုယ္ေကာင္း အျမင္ကို ပယ္သတ္နုိင္ျခင္း ျဖစ္၏ ။ တစ္ကုိယ္ေကာင္းအျမင္ ကင္းေလေလ ဘ၀သည္ တန္ဖုိးျမင့္ေလေလ ျဖစ္၏ ။

အေဒါသ ဆုိကတည္းက ယင္းသည္းခံမႈတြင္ အေလာဘလည္း ပါရ၏ ။ အေမာဟလည္း ပါရ၏ ။ ေမတၱာလည္း ပါရ၏ ။ေမတၱာပါ၀င္သျဖင့္ ေလာကကို ၾကည့္တုိင္း ခ်စ္စရာကိုသာ ျမင္၏ ။ ကရုဏာပါ၀င္သျဖင့္ ေလာကကို ၾကည့္တုိင္း ၾကင္နာစရာကိုသာ ျမင္ေတာ့၏ ။ ေလာက၌ ခ်စ္စရာႏွင့္ ၾကင္နာစရာကိုခ်ည္း ျမင္ရေလေသာ အခါ မိမိ ခ်စ္ရေသာေလာက၊ မိမိ ၾကင္နာရေသာေလာကအတြင္ အနစ္နာခံခ်င္စိတ္ အေလာဘပဓါန-သည္လည္းေကာင္း၊ သူတုိ႔ႏွစ္သက္နုိင္မည္ကုိ ေရြးခ်ယ္တတ္ေသာ အသိဉာဏ္ အေမာဟပဓါန-သည္လည္းေကာင္း အလိုအေလ်ာက္ ေပၚလာ၏ ။ ဤသည္ပင္ “အသခၤါရိက” ျဖစ္၏ ။

သည္းခံျခင္းသည္ မိမိတုိ႔၏ အျမင္အေပၚ၌ မ်ားစြာ တည္မွီ၏ ။ ေလာကအေပၚ ခ်စ္တတ္ေသာ မ်က္စိ၊ ၾကင္နာတတ္ေသာ မ်က္စိ၊ ေက်းဇူးတင္တ္ေသာ မ်က္စိျဖင့္သာ ၾကည့္မည္ဆုိပါလွ်င္ ခ်စ္စရာေကာင္းေသာ ေလာက၊ ၾကင္နာစရာေကာင္းေသာ ေလာက၊ ေက်းဇူးတင္စရာ ေကာင္းေသာေလာကအေပၚ သည္းခံနုိင္ဖြယ္ မ်ားစြာ ရွိ၏။

အခါတပါး၌ ပု႑ားတစ္ေယာက္သည္ ႏြားမ်ားေပ်ာက္သြား၍ လိုက္ရွာရာတြင္ မ်က္စီလည္လမ္းမွားျပီး ေတာထဲ၌ စားစရာမဲ့လို႔ အသီးခူးစားရာမွ ေခ်ာက္ထဲသုိ႔ က်၏။ ထုိအခါ ေမ်ာက္မင္းတစ္ေကာင္က ၎ပု႑ားအား သနားဂရုဏာသက္မိျပီး ဆင္းကယ္ဆယ္ေလသည္။ ေခ်ာက္အေပၚသုိ႔အေရာက္ ေမ်ာက္မင္းသည္ ပင္ပန္းလြန္း၍ ထုိအၾကင္ပု႑ား၏ ေပါင္ေပၚတြင္ အိပ္ေပ်ာ္သြားခဲ့သည္။ ထုိပု႑ားသည္ ဗုိက္ဆာလြန္း၍ ေမ်ာက္မင္းအား ေက်ာက္ခဲျဖင့္ ေခါင္းထုသတ္ေလသည္။ ထုိအခါ ေမ်ာက္မင္းသည္ အၾကီးအက်ယ္ထိတ္လန္႔ျပီး သစ္ပင္ေပၚတက္ေျပးေလေတာ့သည္။ သုိ႔ေသာ္ ေမ်ာက္မင္းသည္ အၾကင္ပု႑ားအား ရြာသုိ႔ေရာက္ရန္ သူ၏ ေသြးစက္တုိ႔ျဖင့္ သစ္ပင္ေပၚမွ လမ္းျပ၍ ကူညီခဲ့ပါသည္။

ထုိဇတ္ေတာ္တြင္ ေမ်ာက္မင္းသည္ ကၽြန္ေတာ္တုိ႔ ျမတ္စြာဘုရား အေလာင္းေတာ္ပင္ျဖစ္သည္။ ကၽြန္ေတာ္တုိ႔ ျမတ္စြာဘုရား အေလာင္းေတာ္ရဲ႕ ၾကီးမားတဲ့ သည္းခံျခင္း ခႏၱွွီတရားကို အရွင္းသားျမင္ေတြ႔နုိင္ပါသည္။ မိမိအား သတ္သည့္သူကိုပင္ ၾကီးမားေသာ သည္းခံတရားျဖင့္ ကူညီေပးခဲ့သည္။ တကယ္ပင္ အတုယူေလးစားဖုိ႔ေကာင္းပါသည္။ ထုိ႔ေၾကာင့္လဲ ေလာက၏ အတုမဲ့ အႏႈိင္းမဲ့ သစၥာတရားရွင္ ျမတ္စြာဘုရား ျဖစ္လာခဲ့သည္။ “ေစတနာသည္ လူတုိင္းႏွင့္ မတန္” ဟု ကၽြန္ေတာ္တုိ႔ ေျပာဖူးပါသည္။ ထုိသုိ႔မဟုတ္ ေစတနာသည္ လူတုိင္းႏွင့္တန္၏။ လူတုိင္းအေပၚလဲ ထားသင့္၏။ မွန္ကန္ေသာေစတနာျဖစ္ပါေစ, မိမိေစတနာအား တန္ဖုိးမထားသူသည္ တန္ဖုိးမထားသေလာက္ အျပစ္က်ေရာက္တက္စျမဲပင္ျဖစ္သည္။ ထုိဇတ္ေတာ္တြင္ ထုိပု႑ားသည္ ဇတ္သိမ္းမလွစြာျဖင့္ နိဂုံးခ်ဳပ္ရေလသည္။ ေမ်ာက္မင္း လမ္းညႊန္သည့္အတုိင္း ထုိပု႑ား ခရီးဆက္ရာ လမ္းတြင္ ေတြ႔ေသာ ေရအိုင္မွာ ေရေသာက္ရန္ ေရကန္ထဲအဆင္း ေရေပါက္ထိေသာ ေနရာတုိ႔မွာ အနာမ်ားျဖစ္ေလသည္။ ထုိအနာမွာ ရုိးရုိးအနာမဟုတ္ပဲ ျပင္းထန္ေသာ ႏူနာသာျဖစ္ေလေတာ့သည္။ ထုိေနာက္ ဥယ်ာဥ္တစ္ခု၌ ေျမမ်ဳိ၍ ဇတ္သိမ္း ဆုိးခဲ့ရေလသည္။

နိဂုံးခ်ဳပ္ရလွ်င္ ေလာကရွိ လူသားတုိင္း ၾကဳံေတြ႔ေနစျမဲ ေလာကဓံ အသီးသီးရွိၾကသည္။ ဆုိးသည့္ေလာကဓံအားလည္းေကာင္း၊ ေကာင္းသည့္ေလာကဓံအားလည္းေကာင္း၊ ဆုိးဆုိးေကာင္းေကာင္း သည္းခံျခင္း အမႈကို လက္ကိုင္ထားရမည္။ သုိ႔မွာသာ မိမိႏွင့္ ထိေတြ႔ဆက္ဆံေနရေသာ သူငယ္ခ်င္းမိတ္ေဆြမ်ားျဖင့္ အမုန္းကင္း အာဃာတကင္းစြာ ေပါင္းသင္းဆက္ဆံရ၏။ တစ္ေယာက္တည္းေနဖုိ႔ မသင့္ေတာ္ေသာ ေလာကအတြက္ ေပ်ာ္ရႊင္ႏွစ္လိုဖြယ္ေကာင္းေသာ ပတ္၀န္းက်င္ဆုိတာ ရွိသင့္၏။ ထုိပတ္၀န္းက်င္အား မိမိသည္သာ တည္ေဆာက္ရမည္ပင္။ ထုိ႔အတြက္ အၾကီးမားဆုံးလိုအပ္ခ်က္သည္ ခႏၱီေခၚ သည္းခံျခင္းမွ တစ္ပါး အျခားမရွိနုိင္ေပ။ ထုိ႔ေၾကာင့္ ခႏၱီတရား လက္ကိုင္ထား၍ အမႈကင္းပါေစလို႔ ဆုမြန္ေတာင္းရင္း တင္ျပျခင္း တစ္ခန္းရပ္ပါရေစ မိတ္ေဆြ။

ခႏၱီမဂၤလာ

ႏိွပ္စက္ေစာ္ကား၊ အမႈမ်ား၊ ခန္႔ထား ခႏၱီပါ။

ခ်မ္းပူစသား၊ ေဘးဒဏ္မ်ား၊ ခန္႔ထားခႏၱီပါ။

ခႏၱီက်င့္က၊ ေမတၱာမွ်၊ ေဒါသကင္းရွင္းသည္။

ကုသုိလ္တုိင္းတြင္၊ ခႏၱီပင္၊ ပါ၀င္ေစရမည္။

ခႏၱီရွိသူ၊ ကုသုိလ္ဟူ၊ လြယ္ကူျပည့္စုံသည္။

ခႏၱီကင္းျငား၊ ကုသုိမွား၊ ပ်က္ျပားေလေတာ့သည္။

ခႏၱီအာစာ၊ ရွိသူမွာ ပညာျပည့္စုံသည္။

ခႏၱီရွိ၏၊ သမာဓိ၊ အတိျပည့္စုံသည္။

ခႏၱီကင္းဘိ၊ သမာဓိ၊ မရွိပ်က္ေတာ့သည္။

ခႏၱီရွိမွ၊ ျမတ္သီလ၊ က်နျပည့္စုံသည္။

ခႏၱီကင္းျငား၊ သီလမ်ား၊ ပ်က္ျပားေလေတာ့သည္။

ေက်းဇူးေတာ္ရွင္သီတဂူဆရာေတာ္ဘုရားၾကီး

မွတ္ခ်က္။ ။ဦးေရႊေအာင္၏ “ဗုဒၶေလာကသားတို့၏ အႏိႈင္းမဲ့့ ေက်းဇူးရွင္(ကိုယ္က်င့္ဗုဒၶ၀င္)” စာအုပ္မွ ခႏၱီပါရမီအပိုင္းမွ ထုတ္ႏုတ္ ကူးယူေဖာ္ျပခ်င္းသာ။

တည္၊ အုိ၊ ေသမႈ ဤသုံးခု အဆုံးျပဳလုိေသာ္…

ပုထုဇဥ္ သတၱ၀ါမ်ားအဖုိ႔ ပဋိသေႏၶေနရျခင္း ဆင္းရဲ၊ အုိရျခင္းဆင္းရဲ၊ ေသရျခင္း ဆင္းရဲတုိ႔သည္ ဆင္းရဲတကာ ဆင္းရဲတုိ႔တြင္ အႀကီးမားဆုံး ဆင္းရဲသုံးမ်ိဳးျဖစ္၏။ သံသရာတစ္ေလွ်ာက္တြင္ အဖန္ဖန္ ပဋိသေႏၶ ေနခဲ့ရသျဖင့္ အဖန္ဖန္အုိခဲ့ၿပီး ျဖစ္သကဲ့သုိ႔ အဖန္ဖန္လည္း ေသခဲ့ၿပီး ျဖစ္၏။ ဤပဋိသေႏၶေနျခင္း၊ အုိျခင္း၊ ေသျခင္း သုံးမ်ိဳး အဆုံးမသပ္ေသးသမွ် ဘ၀သံသရာ က်င္လည္မႈသည္လည္း အဆုံးသပ္ဦးမည္ မဟုတ္သကဲ့သုိ႔ သံသရာလည္မႈ အဆုံးမသပ္ေသးလ်င္ ဆင္းရဲဒုကၡသည္လည္း အဆုံးသပ္ဦးမည္ မဟုတ္လွေပ။ ဤသုိ႔ေသာ အႀကီးမားဆုံး ဆင္းရဲသုံးမ်ိဳးေၾကာင့္ပင္ အရိယာ သူေတာ္ေကာင္းမ်ားက ဆင္းရဲလြတ္ရာလမ္းကုိ ရွာေဖြသြားခဲ့ၾကျခင္း ျဖစ္၏။ အႏႈိင္းမဲ့ ဘုရားရွင္တုိ႔သည္ကား မိမိတုိ႔၏ လြတ္ေျမာက္ရာကုိ ရွာေဖြ႐ုံမွ်မက သတၱ၀ါမ်ား၏ လြတ္ရာလမ္း အတြက္လည္း ရွာေဖြေဖာ္ထုတ္ ေပးသြားေသး၏။ ျမတ္ဗုဒၶ ကုိယ္ေတာ္တုိင္ပင္ “ရဟန္းတုိ႔ ေလာက၌ ပဋိသေႏၶေနျခင္း၊ အုိျခင္း၊ ေသျခင္းတရားမ်ား မရွိပါက ဘုရားရွင္တုိ႔သည္ ပြင့္ေပၚဖြယ္ အေၾကာင္းမရွိသက့ဲသုိ႔၊ သုတ္၀ိနည္းအဘိဓမၼာ တရားတုိ႔သည္လည္း ထြန္းကားဖြယ္ အေၾကာင္းမရွိ၊ ပဋိသေႏၶေနျခင္း၊ အုိျခင္း၊ ေသျခင္းဟူေသာ ဤတရားသုံးပါး ရွိေနၾကသျဖင့္သာ ဘုရားရွင္တုိ႔ ပြင့္ေပၚရျခင္းျဖစ္ၿပီး သုတ္၀ိနည္းအဘိဓမၼာ တရားမ်ားလည္း ထြန္းကားရျခင္း ျဖစ္၏”ဟု မိန္႔ေတာ္မူဖူး၏။

အဂၤုတၱရပါဠိေတာ္၊ ဒသကနိပါတ္၊ အာကခၤ၀ဂ္တြင္ တေယာဓမၼဟူေသာ ဘုရားေဟာ သုတၱန္ တစ္ခုရွိ၏။ ထုိသုတ္တြင္ ျမတ္စြာဘုရားရွင္က ပဋိသေႏၶေနျခင္း၊ အုိျခင္း၊ ေသျခင္းဟူသည့္ ဆင္းရဲတရား သုံးပါးကုိ မပယ္သတ္ ႏုိင္ျခင္း အေၾကာင္းႏွင့္ ပယ္သတ္ႏုိင္ျခင္း အေၾကာင္းမ်ားကုိ အဆင့္ဆင့္ ဖြင့္ဆုိရွင္းျပ ေဟာၾကားေတာ္မူထား၏။ ပယ္သတ္ရမည့္ တရားမ်ားကုိ မပယ္သတ္ႏုိင္လွ်င္ ထုိဆင္းရဲမ်ား ျဖစ္ေပၚေနဦးမည္ျဖစ္ၿပီး ပယ္သတ္ရမည့္ တရားမ်ားကုိ အဆင့္ဆင့္ ပယ္သတ္ႏုိင္လ်င္ကား ထုိဆင္းရဲမ်ား အဆုံးသတ္သြားမည္ ျဖစ္ေၾကာင္း အျပည့္အစုံ ေဖာ္ထုတ္ေတာ္မူထား၏။

ျမတ္ဗုဒၶက “ပဋိသေႏၶေနျခင္း၊ အုိျခင္း၊ ေသျခင္း တရားသုံးမ်ိဳးကုိ မပယ္သတ္ႏုိင္ျခင္းသည္ ရာဂ၊ ေဒါသ၊ ေမာဟဟူေသာ တရားသုံးမ်ိဳးကုိ မပယ္သတ္ႏုိင္ျခင္းေၾကာင့္ ျဖစ္ေၾကာင္း၊ ထုိ႔အတူ ရာဂ၊ ေဒါသ၊ ေမာဟဟူေသာ တရားသုံးမ်ိဳးကုိ မပယ္သတ္ႏုိင္ျခင္းသည္လည္း သကၠာယဒိ႒ိ (ခႏၶာငါးပါးတြင္ တစ္ပါးပါးကုိ အတၱဟု စဲြလန္းမႈ)၊ ၀ိစိကိစၧာ (ရတာနာသုံပါးနဲ႔ ကံကံ၏ အက်ိဳးအေပၚ ယုံမွားသံသယ ရွိမႈ)၊ သီလဗၺတပရာမာသ (ႏြားေခြးစေသာ သတၱ၀ါတုိ႔၏ အက်င့္သည္ သံသရာလြတ္ေျမာက္ေၾကာင္း အက်င့္ဟု မွားယြင္းစြာ ယုံၾကည္က်င့္သုံးမႈ) ဟူေသာ တရားသုံးမ်ိဳးကုိ မပယ္သတ္ႏုိင္ျခင္းေၾကာင့္ ျဖစ္ေၾကာင္း၊ ထုိသကၠာယဒိ႒ိ၊ ၀ိစိကိစၧာ၊ သီလဗၺတပရာမာသ တရားသုံးမ်ိဳးကုိ မပယ္သတ္ႏုိင္ျခင္းသည္လည္း မသင့္မတင့္ ႏွလုံးသြင္းမႈ၊ လမ္းမွားကုိမွီ၀ဲမႈ၊ စိတ္၏ဆုတ္နစ္မႈ ဟူေသာ တရားသုံးမ်ိဳးကုိ မပယ္သတ္ႏုိင္ျခင္းေၾကာင့္ ျဖစ္ေၾကာင္း၊ ထုိမသင့္မတင့္ ႏွလုံးသြင္းမႈ၊ လမ္းမွားကုိမွီ၀ဲမႈ၊ စိတ္၏ဆုတ္နစ္မႈ တရားသုံးမ်ိဳးကုိ မပယ္သတ္ႏုိင္ျခင္းသည္လည္း သတိေမ့ေလ်ာ့မႈ၊ ဆင္ျခင္ဉာဏ္ကင္းမႈ၊ စိတ္ပ်ံ႕လြင့္မႈဟူေသာ တရားသုံးမ်ိဳးကုိ မပယ္သတ္ႏုိင္ျခင္းေၾကာင့္ ျဖစ္ေၾကာင္း၊ ထုိသတိေမ့ေလ်ာ့မႈ၊ ဆင္ျခင္ဉာဏ္ကင္းမႈ၊ စိတ္ပ်ံ႕လြင့္မႈ တရားသုံးမ်ိဳးကုိ မပယ္သတ္ႏုိင္ျခင္းသည္လည္း အရိယာတုိ႔အား ဖူးျမင္ရန္ အလုိမရွိမႈ၊ အရိယာတုိ႔၏ တရားကုိ ၾကားနာရန္ အလုိမရွိမႈ၊ ခ်ဳပ္ခ်ယ္လုိေသာ စိတ္ရွိမႈဟူေသာ တရားသုံးမ်ိဳးကုိ မပယ္သတ္ႏုိင္ျခင္းေၾကာင့္ ျဖစ္ေၾကာင္း၊ ထုိအရိယာတုိ႔အား ဖူးျမင္ရန္ အလုိမရွိမႈ၊ အရိယာတုိ႔၏ တရားကုိ ၾကားနာရန္ အလုိမရွိမႈ၊ ခ်ဳပ္ခ်ယ္လုိေသာ စိတ္ရွိမႈ တရားသုံးမ်ိဳးကုိ မပယ္သတ္ႏုိင္ျခင္းသည္လည္း ပ်ံ႕လြင့္မႈ၊ မေစာင့္စည္းမႈ၊ သီလမရွိမႈ ဟူေသာ တရားသုံးမ်ိဳးကုိ မပယ္သတ္ႏုိင္ျခင္းေၾကာင့္ ျဖစ္ေၾကာင္း၊ ထုိပ်ံ႕လြင့္မႈ၊ မေစာင့္စည္းမႈ၊ သီလမရွိမႈ တရားသုံးမ်ိဳးကုိ မပယ္သတ္ႏုိင္ျခင္းသည္လည္း မယုံၾကည္မႈ၊ ေျပာဆုိသည္ကုိ မသိမႈ၊ ပ်င္းရိမႈဟူေသာ တရားသုံးမ်ိဳးကုိ မပယ္သတ္ႏုိင္ျခင္းေၾကာင့္ ျဖစ္ေၾကာင္း၊ ထုိမယုံၾကည္မႈ၊ ေျပာဆုိသည္ကုိ မသိမႈ၊ ပ်င္းရိမႈ တရားသုံးမ်ိဳးကုိ မပယ္သတ္ႏုိင္ျခင္းသည္လည္း မ႐ိုေသမႈ၊ ဆုိဆုံးမခက္မႈ၊ မိတ္ေဆြယုတ္ရွိမႈ ဟူေသာ တရားသုံးမ်ိဳးကုိ မပယ္သတ္ႏုိင္ျခင္းေၾကာင့္ ျဖစ္ေၾကာင္း၊ ထုိမ႐ိုေသမႈ၊ ဆုိဆုံးမခက္မႈ၊ မိတ္ေဆြယုတ္ရွိမႈ တရားသုံးမ်ိဳးကုိ မပယ္သတ္ႏုိင္ျခင္းသည္လည္း အရွက္မရွိမႈ၊ အေၾကာက္မရွိမႈ၊ ေမ့ေလ်ာ့မႈ ဟူေသာ တရားသုံးမ်ိဳးကုိ မပယ္သတ္ႏုိင္ျခင္းေၾကာင့္ ျဖစ္ေၾကာင္း” စသည္ျဖင့္ အဆင့္ဆင့္ ပယ္သတ္ရမည့္ တရားမ်ားကုိ မပယ္သတ္ႏုိင္သျဖင့္ ပဋိသေႏၶေနျခင္း၊ အုိျခင္း၊ ေသျခင္းတရားသုံးမ်ိဳးကုိလည္း မပယ္သတ္ႏုိင္ဘဲ ျဖစ္ရပုံကုိ မိန္႔ေတာ္မူ၏။

ဆက္လက္၍ ဘုရားရွင္က “ရဟန္းတုိ႔… အရွက္မရွိ၊ အေၾကာက္မရွိေသာ သူသည္ ေမ့ေလ်ာ့သူျဖစ္၏၊ ထုိသူသည္ ေမ့ေလ်ာ့သူျဖစ္ရကား မ႐ုိေသမႈကုိပယ္ရန္၊ ဆုိဆုံးမခက္မႈကုိပယ္ရန္၊ မိတ္ေဆြယုတ္ရွိမႈကုိ ပယ္ရန္ မလုပ္ႏုိင္ေၾကာင္း၊ ထုိသူသည္ မိတ္ေဆြယုတ္ရွိသူျဖစ္ရကား မယုံၾကည္မႈကုိပယ္ရန္၊ ေျပာဆုိသည္ကုိ မသိမႈကုိပယ္ရန္၊ ပ်င္ရိျခင္းကုိ ပယ္ရန္ မလုပ္ႏုိင္ေၾကာင္း၊ ထုိသူသည္ ပ်င္းရိသူျဖစ္ရကား ပ်ံ႕လြင့္မႈကုိပယ္ရန္၊ မေစာင့္စည္းမႈကုိပယ္ရန္၊ သီလမရွိမႈကုိ ပယ္ရန္ မလုပ္ႏုိင္ေၾကာင္း၊ ထုိသူသည္ သီလမရွိသူျဖစ္ရကား အရိယာတုိ႔ကုိ ဖူးျမင္ရန္ အလုိမရွိမႈကုိ ပယ္ရန္၊ အရိယာတုိ႔၏ တရားကုိ ၾကားနာရန္ အလုိမရွိမႈကုိ ပယ္ရန္၊ ခ်ဳပ္ခ်ယ္လုိေသာ စိတ္ရွိမႈကုိပယ္ရန္ မလုပ္ႏုိင္ေၾကာင္း၊ ထုိသူသည္ ခ်ဳပ္ခ်ယ္လုိေသာ စိတ္ရွိသူျဖစ္ရကား သတိေမ့ေလ်ာ့မႈကုိ ပယ္ရန္၊ ဆင္ျခင္ဉာဏ္ကင္းမႈကုိ ပယ္ရန္၊ စိတ္ပ်ံ႕လြင့္မႈကုိ ပယ္ရန္ မလုပ္ႏုိင္ေၾကာင္း၊ ထုိသူသည္ စိတ္ပ်ံ႕လြင္သူျဖစ္ရကား မသင့္မတင့္ ႏွလုံးသြင္းမႈကို ပယ္ရန္၊ လမ္းမွားမွီ၀ဲမႈကုိ ပယ္ရန္၊ စိတ္ဆုတ္နစ္မႈကုိ ပယ္ရန္ မလုပ္ႏုိင္ေၾကာင္း၊ ထုိသူသည္ စိတ္ဆုတ္နစ္သူျဖစ္ရကား သကၠာယဒိ႒ိကုိ ပယ္ရန္၊ ၀ိစိကိစၧာကို ပယ္ရန္၊ သီလဗၺတပရာမာသကုိ ပယ္ရန္ မလုပ္ႏုိင္ေၾကာင္း၊ ထုိသူသည္ ယုံမွားရွိသူျဖစ္ရကား ရာဂကုိပယ္ရန္၊ ေဒါသကုိ ပယ္ရန္၊ ေမာဟကုိ ပယ္ရန္ မလုပ္ႏုိင္ေၾကာင္း၊ ထုိသူသည္ ရာဂကုိ မပယ္ဘဲ၊ ေဒါသကုိ မပယ္ဘဲ၊ ေမာဟကုိ မပယ္ဘဲ ပဋိသေႏၶေနျခင္းကုိ ပယ္ရန္၊ အုိျခင္းကုိပယ္ရန္၊ ေသျခင္းကုိပယ္ရန္ မလုပ္ႏုိင္ေၾကာင္း” စသည္ျဖင့္ ထုိဆင္းရဲသုံးမ်ိဳး မပယ္သတ္ႏုိင္ျခင္း၏ အေၾကာင္း အဆင့္ဆင့္ကုိ အေသးစိပ္ ရွင္းလင္းေဟာၾကားေတာ္မူ၏။ ဤကား ဘုရားေဟာေတာ္မူသည့္ ပဋိသေႏၶေနျခင္း၊ အုိျခင္း၊ ေသျခင္း တရားသုံးမ်ိဳးကုိ မပယ္သတ္ႏုိင္ျခင္း အေၾကာင္းတရားမ်ားပင္ ျဖစ္၏။

ဤနည္းႏွင့္ ဆန္႔က်င္စြာ ထုိတရားမ်ားကုိ ပယ္သတ္ႏုိင္မည့္ နည္းကုိလည္း ဗုဒၶကုိ ညႊန္ျပေတာ္မူ၏။ ပဋိသေႏၶေနျခင္း၊ အုိျခင္း၊ ေသျခင္း တရားသုံးမ်ိဳးကုိ ပယ္သတ္လုိက ရာဂ၊ ေဒါသ၊ ေမာဟာ တရားသုံးမ်ိဳးကုိ ပယ္သတ္ရန္လုိေၾကာင္း၊ ထုိရာဂ၊ ေဒါသ၊ ေမာဟတုိ႔ကုိ ပယ္သတ္လုိက သကၠာယဒိ႒ိ၊ ၀ိစိကိစၧာ၊ သီလဗၺတပရာမာသ သုံးမ်ိဳးကုိ ပယ္သတ္ရန္လုိေၾကာင္း၊ ထုိသကၠာယဒိ႒ိ၊ ၀ိစိကိစၧာ၊ သီလဗၺတပရာမာသတုိ႔ကုိ ပယ္သတ္လုိက မသင့္မတင့္ႏွလုံးသြင္းမႈ၊ လမ္းမွာကုိမွီ၀ဲမႈ၊ စိတ္ဆုတ္နစ္မႈ သုံးမ်ိဳးကုိ ပယ္သတ္ရန္လုိေၾကာင္း၊ ထုိ မသင့္မတင့္ႏွလုံးသြင္းမႈ၊ လမ္းမွာကုိမွီ၀ဲမႈ၊ စိတ္ဆုတ္နစ္မႈ သုံးမ်ိဳးကုိ ပယ္သတ္လုိက သတိေမ့ေလ်ာ့မႈ၊ ဆင္ျခင္ဉာဏ္ကင္းမႈ၊ စိတ္ပ်ံ႕လြင့္မႈ သုံးမ်ိဳးကုိ ပယ္သတ္ရန္လုိေၾကာင္း၊ ထုိ သတိေမ့ေလ်ာ့မႈ၊ ဆင္ျခင္ဉာဏ္ကင္းမႈ၊ စိတ္ပ်ံ႕လြင့္မႈ သုံးမ်ိဳးကုိ ပယ္သတ္လုိက အရိယာတုိ႔အား ဖူးျမင္ရန္ အလုိမရွိမႈ၊ အရိယာတုိ႔၏ တရားကုိ ၾကားနာရန္ အလုိမရွိမႈ၊ ခ်ဳပ္ခ်ယ္လုိေသာ စိတ္ရွိမႈ တရားသုံးမ်ိဳးကုိ ပယ္သတ္ရန္လုိေၾကာင္း၊ ထုိအရိယာတုိ႔အား ဖူးျမင္ရန္ အလုိမရွိမႈ၊ အရိယာတုိ႔၏ တရားကုိ ၾကားနာရန္ အလုိမရွိမႈ၊ ခ်ဳပ္ခ်ယ္လုိေသာ စိတ္ရွိမႈ တရားသုံးမ်ိဳးကုိ ပယ္သတ္လုိက ပ်ံ႕လြင့္မႈ၊ မေစာင့္စည္းမႈ၊ သီလမရွိမႈ တရားသုံးမ်ိဳးကုိ ပယ္သတ္ရန္လုိေၾကာင္း၊ ထုိ ပ်ံ႕လြင့္မႈ၊ မေစာင့္စည္းမႈ၊ သီလမရွိမႈ တရားသုံးမ်ိဳးကုိ ပယ္သတ္လုိက မယုံၾကည္မႈ၊ ေျပာဆုိသည္ကုိ မသိမႈ၊ ပ်င္းရိမႈ တရားသုံးမ်ိဳးကုိ ပယ္သတ္ရန္လုိေၾကာင္း၊ ထိုမယုံၾကည္မႈ၊ ေျပာဆုိသည္ကုိ မသိမႈ၊ ပ်င္းရိမႈ တရားသုံးမ်ိဳးကုိ ပယ္သတ္လုိက မ႐ုိေသမႈ၊ ဆုိဆုံးမခက္မႈ၊ မိတ္ေဆြယုတ္ရွိမႈ တရားသုံးမ်ိဳးကုိ ပယ္သတ္ရန္လုိေၾကာင္း၊ မ႐ုိေသမႈ၊ ဆုိဆုံးမခက္မႈ၊ မိတ္ေဆြယုတ္ရွိမႈ တရားသုံးမ်ိဳးကုိ ပယ္သတ္လုိက အရွက္မရွိမႈ၊ အေၾကာက္မရွိမႈ၊ ေမ့ေလ်ာ့မႈ တရားသုံးမ်ိဳးကုိ ပယ္သတ္ရန္လုိေၾကာင္း စသည္ျဖင့္ ပဋိသေႏၶေနျခင္း၊ အုိျခင္း၊ ေသျခင္း သုံးမ်ိဳးကုိ ပယ္သတ္ႏုိင္မည့္ အဆင့္ဆင့္ပယ္သတ္ပုံကုိ ေဟာၾကားညြန္ျပေတာ္မူ၏။

ဘုရားရွင္က “ရဟန္းတုိ႔… အရွက္အေၾကာက္ ရွိေသာသူသည္ မေမ့မေလ်ာ့သူ ျဖစ္၏၊ ထုိသူသည္ မေမ့မေလ်ာ့သူ ျဖစ္ရကား မ႐ုိေသမႈကုိပယ္ရန္၊ ဆုိဆုံးမခက္မႈကုိပယ္ရန္၊ မိတ္ေဆြယုတ္ရွိမႈကုိ ပယ္ရန္ ျပဳလုပ္ႏုိင္ေၾကာင္း၊ ထုိသူသည္ မိတ္ေကာင္းေဆြေကာင္း ရွိသူျဖစ္ရကား မယုံၾကည္မႈကုိပယ္ရန္၊ ေျပာဆုိသည္ကုိ မသိမႈကုိပယ္ရန္၊ ပ်င္ရိျခင္းကုိ ပယ္ရန္ ျပဳလုပ္ႏုိင္ေၾကာင္း၊ ထုိသူသည္ ထက္သန္ေသာ လုံ႔လရွိသူျဖစ္ရကား ပ်ံ႕လြင့္မႈကုိပယ္ရန္၊ မေစာင့္စည္းမႈကုိပယ္ရန္၊ သီလမရွိမႈကုိ ပယ္ရန္ ျပဳလုပ္ႏုိင္ေၾကာင္း၊ ထုိသူသည္ သီလရွိသူျဖစ္ရကား အရိယာတုိ႔ကုိ ဖူးျမင္ရန္ အလုိမရွိမႈကုိ ပယ္ရန္၊ အရိယာတုိ႔၏ တရားကုိ ၾကားနာရန္ အလုိမရွိမႈကုိ ပယ္ရန္၊ ခ်ဳပ္ခ်ယ္လုိေသာ စိတ္ရွိမႈကုိပယ္ရန္ ျပဳလုပ္ႏုိင္ေၾကာင္း၊ ထုိသူသည္ ခ်ဳပ္ခ်ယ္လုိေသာ စိတ္မရွိသူ ျဖစ္ရကား သတိေမ့ေလ်ာ့မႈကုိ ပယ္ရန္၊ ဆင္ျခင္ဉာဏ္ကင္းမႈကုိ ပယ္ရန္၊ စိတ္ပ်ံ႕လြင့္မႈကုိ ပယ္ရန္ ျပဳလုပ္ႏုိင္ေၾကာင္း၊ ထုိသူသည္ စိတ္မပ်ံ႕လြင့္သူ ျဖစ္ရကား မသင့္မတင့္ ႏွလုံးသြင္းမႈကို ပယ္ရန္၊ လမ္းမွားမွီ၀ဲမႈကုိ ပယ္ရန္၊ စိတ္ဆုတ္နစ္မႈကုိ ပယ္ရန္ ျပဳလုပ္ႏုိင္ေၾကာင္း၊ ထုိသူသည္ စိတ္မဆုတ္နစ္သူ ျဖစ္ရကား သကၠာယဒိ႒ိကုိ ပယ္ရန္၊ ၀ိစိကိစၧာကို ပယ္ရန္၊ သီလဗၺတပရာမာသကုိ ပယ္ရန္ ျပဳလုပ္ႏုိင္ေၾကာင္း၊ ထုိသူသည္ ယုံမွားမႈ မရွိသူ ျဖစ္ရကား ရာဂကုိပယ္ရန္၊ ေဒါသကုိ ပယ္ရန္၊ ေမာဟကုိ ပယ္ရန္ ျပဳလုပ္ႏုိင္ေၾကာင္း၊ ထုိသူသည္ ရာဂကုိပယ္လွ်င္၊ ေဒါသကုိပယ္လွ်င္၊ ေမာဟကုိပယ္လွ်င္ ပဋိသေႏၶေနျခင္း၊ အုိျခင္း၊ ေသျခင္းကုိလည္း ပယ္သတ္ႏုိင္ေၾကာင္း” စသည္ျဖင့္ ထုိဆင္းရဲသုံးမ်ိဳးကုိ ပယ္သတ္ႏုိင္ျခင္း အေၾကာင္း အဆင့္ဆင့္ကုိ အေသးစိပ္ ရွင္းလင္းေဟာၾကားေတာ္မူ၏။ ဤကား ဘုရားရွင္ ေဟာေတာ္မူသည့္ ပဋိသေႏၶေနျခင္း၊ အုိျခင္း၊ ေသျခင္း တရားသုံးမ်ိဳးကုိ ပယ္သတ္ႏုိင္ျခင္း အေၾကာင္းတရားမ်ားပင္ ျဖစ္ပါ၏။

အထပ္ပါ ေဒသနာေတာ္အရ ပုထုဇင္ သတၱ၀ါတုိ႔၏ သႏၲာန္တြင္ အဘယ့္ေၾကာင့္ ဆင္းရဲတကာ ဆင္းရဲအေပါင္းတြင္ အဆင္းရဲဆုံးျဖစ္သည့္ ပဋိသေႏၶေနျခင္း ဆင္းရဲ၊ အုိျခင္းဆင္းရဲ၊ ေသျခင္းဆင္းရဲ တရားမ်ား ရွိေနၾကျခင္း အေၾကာင္းႏွင့္ အရိယာသူတုိ႔ေကာင္းတုိ႔သည္ ထုိဆင္းရဲမ်ားကုိ မည္သုိ႔မည္ပုံ အဆင့္ဆင့္ ပယ္သတ္၍ ဆင္းရဲကင္းရာ အၿမိဳက္နိဗၺာန္ကုိ မ်က္ေမွာက္ျပဳသြားၾကျခင္း အေၾကာင္းမ်ားကုိ ေကာင္းစြာ သိရွိႏုိင္ၾကမည္ ျဖစ္၏။

အခ်ဳပ္ေကာက္ၾကည့္လွ်င္ ေမ့ေလ်ာမႈႏွင့္၊ မေမ့ေလ်ာမႈတုိ႔၏ ကြားျခားမႈေၾကာင့္ ျဖစ္သည္ကုိ ေကာက္ခ်က္ခ်ႏုိင္မည္ ျဖစ္၏။ မေကာင္းမႈ အကုသုိလ္တရားမ်ားတြင္ ရွက္ေၾကာက္တတ္သည့္ သတိျဖင့္ မေမ့မေလ်ာ့ ေနထုိင္ႏုိင္သူသည္ ႐ုိေသျခင္း၊ ဆုိဆုံးမလြယ္ျခင္း၊ မိတ္ေကာင္းေဆြေကာင္း ရွိျခင္းတုိ႔ႏွင့္ ျပဳစုံႏုိင္ၿပီး မိတ္ေကာင္းေဆြေကာင္း ရွိျခင္းေၾကာင့္ ယုံၾကည္မႈ သဒၶါတရားရွိျခင္း၊ သူေတာ္ေကာင္းတရားကုိ သိလြယ္ျခင္း၊ လုံ႔လ၀ီရိယရွိျခင္း တုိ႔ႏွင့္လည္း ျပည့္စုံႏုိင္၏။ လုံ႔လ၀ီရိယရွိျခင္းေၾကာင့္ တည္ၾကည္မႈ ရွိျခင္း၊ ဣေျႏၵတုိ႔ကုိ ေစာင့္စည္းႏုိင္ျခငး္၊ ကုိယ္က်င့္သီလ လုံၿခဳံျခင္းတုိ႔ႏွင့္ ျပည့္စုံႏုိင္၏။ သီလရွိသျဖင့္လည္း အရိယာတုိ႔ကုိ ဖူးျမင္လုိျခင္း၊ အရိယာတုိ႔၏ တရားကုိ ၾကားနာလုိျခင္း၊ စိတ္အေႏွာင္အဖဲြ႕ ခ်ဳပ္ခ်ယ္မႈကင္းျခင္းတုိ႔ႏွင့္ ျပည့္စုံႏုိင္၏။ စိတ္အခ်ဳပ္အေႏွာင္ မရွိသျဖင့္လည္း သတိရွိျခင္း၊ ဆင္ျခင္ဉာဏ္ရွိျခင္း၊ စိတ္တည္ၾကည္ျခင္းတုိ႔ႏွင့္ ျပည့္စုံႏုိင္၏။ စိတ္တည္ၾကည္သျဖင့္လည္း ႏွလုံးသြင္း မွန္ကန္ျခင္း၊ အယူအဆမွန္ကန္ျခင္း၊ စိတ္ဆုတ္နစ္မႈ မရွိျခင္းတုိ႔ႏွင့္ ျပည့္စုံႏုိင္၏။ စိတ္မဆုတ္နစ္သူ ျဖစ္သျဖင့္လည္း သကၠာယဒိ႒ိ၊ ၀ိစိကိစၧာ၊ သီလဗၺတပရာမာသတုိ႔ကုိ ခြာႏုိင္ျခင္းႏွင့္ ျပည့္စုံႏုိင္၏။ ယုံမွားမႈ ၀ိစိကိစၧာကင္း သျဖင့္လည္း ရာဂ၊ ေဒါသ၊ ေမာဟတုိ႔ကုိ ပယ္သတ္ႏုိင္၏။ ရာဂ၊ ေဒါသ၊ ေမာဟတုိ႔ကုိ ပယ္သတ္ႏုိင္သျဖင့္ ေနာက္ထပ္တစ္ဖန္ ပဋိသေႏၶေနျခင္း၊ အုိျခင္း၊ ေသျခင္း ဆင္းရဲတရားမ်ား မရွိႏုိင္ေတာ့ျခင္း ျဖစ္ေပ၏။ ဤသည္မွာ သတိရွိျခင္းကုိ အေျချပဳကာ ျပည့္စုံသင့္သည့္တရား၊ ခြာသင့္သည့္တရားမ်ားကုိ ျပည့္စုံႏုိင္ျခင္း၊ ပယ္ခြာႏုိင္ျခင္းေၾကာင့္ပင္ ျဖစ္ပါ၏။

ထုိ႔ေၾကာင့္ အခ်ဳပ္အားျဖင့္ ပဋိသေႏၶတည္ေနရျခင္း၊ အုိရျခင္း၊ ေသရျခင္း ဆင္းရဲမ်ားကုိ ေနာက္ထပ္တစ္ဖန္ မလုိခ်င္ေတာ့ဘဲ ဆင္းရဲအားလုံကုိ အဆုံးသတ္လုိသူမ်ား အေနျဖင့္ ျမတ္ဗုဒၶအလုိေတာ္အတုိင္း မေမ့မေလ်ာ့သည့္ အပၸမာဒ သတိတရား လက္ကုိင္ထားကာ မေကာင္းမႈေရွာင္ ေကာင္းမႈေဆာင္၍ က်င့္သင့္က်င့္ထုိက္၊ ျပည့္စုံသင့္ျပည့္စုံထုိက္သည့္ တရားမ်ားကုိ ႀကိဳးးစားအားထုတ္ က်င့္ႀကံျခင္းျဖင့္ အလုိရွိသည္ကုိ ရယူႏုိင္ပါေၾကာင္း အသိေပးစကားပါးကာ တေယာဓမၼသုတ္ကုိ ကုိးကား၍ အက်ိဳးမ်ားေစရန္ တဆင့္ျပန္လည္ မွ်ေ၀လုိက္ရပါေတာ့သည္။

စာေရးသူ = အရွင္၀ိစိတၱ (မနာပဒါယီ) ။

သုကုိ ယွဥ္၊ ဒုကုိ ၾကဥ္…

“သုကုိ ယွဥ္၊ ဒုကုိ ၾကဥ္” ဆုိတဲ့ ျမန္မာဆုိ႐ုိးစကား တစ္ခုရွိပါတယ္။ ဒီဆုိ႐ုိးနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး ျမန္မာဆုိ႐ုိးစကား စာအုပ္မွာေတာ့ “သုစ႐ုိက္ ၁၀ပါးကုိ လုိက္နာက်င့္သုံး၍ ဒုစ႐ုိက္ ၁၀ပါးမွ ေရွာင္ၾကဥ္ျခင္း” လုိ႔ ဖြင့္ဆုိရွင္းျပၿပီး ရွင္ဥကၠံသလကၤာ ဆုံးမစာမွာပါတဲ့ “သုကုိ ယွဥ္၊ ဒုကုိ ၾကဥ္၊ မယွဥ္လွ်င္ ျမဳပ္တတ္သည္။ မၾကဥ္လွ်င္ စုပ္တတ္သည္” ဆုိတဲ့ ဆုံးမစာေလးကုိပါ ကုိးကားေဖာ္ျပထားတာကုိ ေတြ႕ရပါတယ္။ သုကုိယွဥ္ၿပီး ဒုကုိၾကဥ္မွ အစဥ္ထာဝရ ဘဝလွကာ အစစအရာရာ အျမင့္ေနရာမွာ ရွိၾကမွာျဖစ္ေၾကာင္း၊ သုကုိမယွဥ္ႏုိင္ပါက ေအာက္ေအာက္ဘဝေတြမွာ ျမဳပ္ေနတတ္ၿပီး ဒုကုိမၾကဥ္ႏုိင္ပါကလည္း အဲဒီတရားေတြရဲ႕ စုပ္ယူျခင္းကုိ ခံရကာ ဘဝမွာ ဒုကၡလွလွေတြ႕လုိ႔ စုပ္သထက္စုပ္ေနၾကမွာ ျဖစ္ေၾကာင္း၊ ဒါေၾကာင့္ ဘာပဲျဖစ္ျဖစ္ သုကုိယွဥ္ႏုိင္ေအာင္ ႀကိဳးစားၿပီး ဒုကုိၾကဥ္ႏုိင္ေအာင္ အားထုတ္ၾကရမွာျဖစ္ေၾကာင္း ဆုိျခင္းျဖစ္ပါတယ္။

ဟုတ္ပါတယ္။ သုဆုိတာ သုစ႐ုိက္ကုိ ေျပာတာျဖစ္ၿပီး ဒုဆုိတာကေတာ့ ဒုစ႐ုိက္ကုိ ေျပာတာျဖစ္ပါတယ္။ သုစ႐ုိက္ဆုိတာ အျပစ္ကင္းတဲ့ ေကာင္းတဲ့အေလ့အက်င့္ အလုပ္အကုိင္ အေျပာအဆုိ အႀကံအစည္လုိ႔ အဓိပၸါယ္ရၿပီး ဒုစ႐ုိက္ဆုိတာကေတာ့ အျပစ္နဲ႔တကြျဖစ္တဲ့ မေကာင္းတဲ့အေလ့အက်င့္ အလုပ္အကုိင္ အေျပာအဆုိ အႀကံအစည္လုိ႔ အဓိပၸါယ္ရပါတယ္။ တစ္နည္းအားျဖင့္ သုစ႐ုိက္ဆုိတာ ကုိယ္နဲ႔ျပဳတဲ့ ေကာင္းတဲ့အလုပ္၊ ႏႈတ္နဲ႔ေျပာတဲ့ ေကာင္းတဲ့အေျပာ၊ စိတ္နဲ႔ႀကံတဲ့ ေကာင္းတဲ့အႀကံမ်ားကုိဆုိၿပီး ဒုစ႐ုိက္ဆုိတာကေတာ့ ကုိယ္နဲ႔ျပဳတဲ့ မေကာင္းတဲ့အလုပ္၊ ႏႈတ္နဲ႔ေျပာတဲ့ မေကာင္းတဲ့အေျပာ၊ စိတ္နဲ႔ႀကံတဲ့ မေကာင္းတဲ့ အႀကံေတြကုိ ဆုိလုိတာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီလုိကုိယ္ႏႈတ္ႏွလုံး သုံးမ်ိဳးလုံးနဲ႔ လုပ္ကုိင္ေျပာဆုိႀကံစီၾကတဲ့ အေလ့အက်င့္ေတြကုိပဲ စ႐ုိက္လုိ႔ေခၚတာျဖစ္ၿပီး ျပဳလုပ္တဲ့သူေတြရဲ႕ လုပ္ရပ္ကုိလုိက္ၿပီး ေကာင္းတဲ့ အေလ့အက်င့္ သုစ႐ုိက္၊ မေကာင္းတဲ့အေလ့အက်င့္ ဒုစ႐ုိက္လုိ႔ ကဲြျပားျခားနားသြားၾကတာ ျဖစ္ပါတယ္။

ထူးျခားတာကေတာ့ ျပဳလုပ္တဲ့သူေတြရဲ႕ စ႐ုိက္ကုိလုိက္ၿပီး ေကာင္းတဲ့အေလ့အက်င့္ ရွိသူေတြဟာ ေကာင္းတဲ့သုစ႐ုိက္ေတြေၾကာင့္ ေကာင္းတဲ့အက်ိဳးေတြ ျဖစ္ေပၚေစၿပီး မေကာင္းတဲ့ အေလ့အက်င့္ ရွိသူေတြဟာ မေကာင္းတဲ့ ဒုစ႐ုိက္ေတြေၾကာင့္ မေကာင္းတဲ့ အက်ိဳးေတြ ျဖစ္ေပၚေစတဲ့ အခ်က္ပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ဘယ္လုိပဲ ျဖစ္ျဖစ္ မေကာင္းက်ိဳးေတြ မျဖစ္ဖုိ႔နဲ႔ ေကာင္းက်ိဳးေတြ ျဖစ္ေပၚေစဖုိ႔ သုကုိယွဥ္ၿပီး ဒုကုိၾကဥ္ပါလုိ႔ ပညာရွင္မ်ားက ေျပာဆုိဆုံးမၾကတာ ျဖစ္ပါတယ္။

ဗုဒၶစာေပေတြမွာေတာ့ သုစ႐ုိက္တရားဆယ္ပါး၊ ဒုစ႐ုိက္တရား ဆယ္ပါးရွိေၾကာင္း ဖြင့္ဆုိရွင္းျပၿပီး ဒုစ႐ုိက္ဆယ္ပါးကုိ မလုပ္ဘဲ ေရွာင္ၾကဥ္ျခင္းကုိပဲ သုစ႐ုိက္ဆယ္ပါးလုိ႔ အမည္တပ္ကာ ေျပာဆုိျခင္း ျဖစ္ေၾကာင္းနဲ႔ ဒုစ႐ုိက္ဆယ္ပါးဆုိတာ တျခားမဟုတ္ဘဲ ကုိယ္နဲ႔လုပ္တဲ့ မေကာင္းတဲ့ ကာယကံသုံးပါး၊ ႏႈတ္နဲ႔ေျပာဆုိတဲ့ မေကာင္းတဲ့ ဝစီကံေလးပါး၊ စိတ္နဲ႔ႀကံစည္တဲ့ မေကာင္းတဲ့ မေနာကံသုံးပါးကုိပဲ ဆုိလုိတာျဖစ္ေၾကာင္း ဖြင့္ဆုိျပပါတယ္။ အဲဒီအဖြင့္ေတြအရ
ကာယဒုစ႐ုိက္ သုံးပါးဆုိတာ
၁။ သူတပါးအသက္ကုိ သတ္ျဖတ္ျခင္း (ပါဏာတိပါတ)
၂။ သူတပါးဥစၥာကုိ ခုိးယူျခင္း (အဒိႏၷာဒါန)
၃။ ကာမဂုဏ္ကိစၥေတြမွာ ေဖာက္ျပန္မွားယြင္းစြာက်င့္ျခင္း (ကာေမသုမိစၧာစာရ) တုိ႔ျဖစ္ၿပီး
ဝစီဒုစ႐ုိက္ ေလးပါးဆုိတာ
၄။ မဟုတ္မမွန္ လိမ္ညာေျပာဆုိျခင္း (မုသာဝါဒ)
၅။ ေခ်ာပစ္ကုန္းတုိက္ေသာ စကားကုိ ေျပာဆုိျခင္း (ပိသုဏဝါစာ)
၆။ ၾကမ္းတမ္းယုတ္မာေသာ စကားကုိ ေျပာဆုိျခင္း (ဖ႐ုသဝါစာ)
၇။ အက်ိဳးမရွိ အခ်ည္းႏွီးျဖစ္သည့္ ပိန္ဖ်င္းေသာ စကားကုိ ေျပာဆုိျခင္း (သမၹပၸလာပ) တုိ႔ ျဖစ္ကာ
မေနာဒုစ႐ုိက္ သုံးပါးကေတာ့
၈။ သူတပါးပုိင္ဆုိင္မႈမ်ားကုိ မတရားရယူရန္ ႀကံစည္ျခင္း (အဘိဇၥ်ာ)
၉။ သူတပါးတုိ႔၏ အသက္ႏွင့္စည္းစိမ္ဥစၥာ ပ်က္စီးရာပ်က္စီးေၾကာင္း ႀကံစည္ျခင္း (ဗ်ာပါဒ)
၁၀။ ကံကံ၏ အက်ိဳးကုိပယ္၍ လဲြမွားစြာ ယုံၾကည္ျခင္း (မိစၧာဒိ႒ိ)တုိ႔ပဲ ျဖစ္ပါတယ္။

ဒီဆယ္ပါးကုိ ဒုစ႐ုိက္ဆယ္ပါးလုိ႔ဆုိၿပီး ဒီအလုပ္ေတြနဲ႔ က်င္လည္ေနထုိင္ လႈပ္ရွားေနတဲ့ သူေတြကုိလည္း ဒုစ႐ုိက္ အလုပ္မ်ားနဲ႔ ေနထုိင္သူမ်ားအျဖစ္ ျပစ္တင္ေျပာဆုိၾကျခင္း ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီဒုစ႐ုိက္အလုပ္ေတြနဲ႔ပဲ အၿမဲမပ်က္ လုပ္ကုိင္ေဆာင္ရြတ္ ေနသူေတြဟာလည္း ဒုစ႐ုိက္အလုပ္မ်ားေၾကာင့္ မေကာင္းတဲ့ ဘုံဘဝမ်ားအထိ က်ေရာက္ႏုိင္ကာ ကုသုိလ္တရားမ်ားနဲ႔ ေဝးသထက္ ေဝးေနၾကမွာျဖစ္တဲ့အတြက္ ဒီအလုပ္ေတြကေန ေရွာင္ၾကဥ္ၾကဖုိ႔နဲ႔ ဒီလုိဒုစ႐ုိက္အလုပ္ေတြက ေရွာင္ၾကဥ္ႏုိင္ပါက အလုိလုိ ေကာင္းတဲ့သုစ႐ုိက္ အလုပ္ေတြကုိ လုပ္ေနၿပီးသား ျဖစ္တဲ့အျပင္ ေကာင္းတဲ့ဘုံဘဝေတြမွာ ေရာက္ရွိကာ ေကာင္းက်ိဳးခ်မ္းသာေတြနဲ႔ နီးသထက္နီးေနမွာ ျဖစ္တဲ့အတြက္ ေကာင္းတဲ့သုစ႐ုိက္ အလုပ္ေတြနဲ႔ ေနထုိင္ႏုိင္သမွ် ေနထုိင္ၾကဖုိ႔ တုိက္တြန္းေျပာဆုိၾကျခင္း ျဖစ္ပါတယ္။

အလြယ္ေျပာရရင္ေတာ့ မေကာင္းတဲ့ ဒုစ႐ုိက္အလုပ္ေတြက ေရွာင္ၾကဥ္ၾကဖုိ႔ ေျပာလုိတာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီဒုစ႐ုိက္အလုပ္ေတြက ေရွာင္ၾကဥ္ၿပီး ေနႏုိင္ပါက သုစ႐ုိက္အလုပ္ေတြကုိ လုပ္ေနၿပီးသား ျဖစ္တဲ့အတြက္ ကုိယ့္ရဲ႕အလုပ္ေတြဟာ သုစ႐ုိက္အလုပ္ ဟုတ္မဟုတ္ စဥ္းစားေနစရာ မလုိဘဲ ဒုစ႐ုိက္အလုပ္ေတြကုိ မလုပ္မိေအာင္ ႀကိဳးစားေနထုိင္ၾကရမယ္ဆုိတဲ့ အခ်က္ကုိပဲ နားလည္သေဘာေပါက္ထားရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဆုိ႐ုိးစကားအရ ေျပာရရင္ေတာ့ ဒုကုိေရွာင္ၾကဥ္ျခင္းဟာ သုနဲ႔ယွဥ္ေနျခင္းပဲလုိ႔ ေျပာရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။

ဒါေပမယ့္ ကာမဂုဏ္တရားမ်ား အားႀကီးလာၿပီး သီလ၊ သမာဓိ၊ ပညာ တရားမ်ား အားနည္းလာတဲ့ ဒီေနေခတ္မွာေတာ့ လူအေတာ္မ်ားမ်ားဟာ ဒုကုိယွဥ္ၿပီး သုကုိပဲ ၾကဥ္ေနၾကေတာ့တာ ျဖစ္ပါတယ္။ အကုသိုလ္တရားမ်ား လႊမ္းမုိးလာမႈမွာ အကုသုိလ္ကုိ အကုသိုလ္လုိ႔ မသိဘဲျဖစ္လာတာေတြက အဆုိးဆုံး ျဖစ္လာေနၿပီး အကုသုိလ္ကုိ အကုသုိလ္လုိ႔ မသိတဲ့အတြက္ ကုိယ္လုပ္ေနတဲ့ အလုပ္ေတြဟာလည္း သုစ႐ုိက္လား၊ ဒုစ႐ုိက္ေတြလားဆုိတာလည္း သိဖုိ႔မလြယ္ေတာ့တဲ့ အေနအထားအထိ ေရာက္ေနၾကေတာ့တာ ျဖစ္ပါတယ္။ ေရွာင္ၾကဥ္ရမယ့္ ဒုစ႐ုိက္ေတြမွာ အေတာ္မ်ားမ်ား အေပ်ာ္မ်ားေနၾကေတာ့ ကုိယ့္ရဲ႕အလုပ္ေတြဟာ မေကာင္းတဲ့ အေလ့အက်င့္ေတြ ျဖစ္ေနေပမယ့္ အဲဒီမေကာင္းတဲ့ အလုပ္ေတြအေပၚမွာ အျပစ္လုိ႔ မျမင္ၾကဘဲ ဒုမွာပဲ ယွဥ္ၿပီးရင္း ယွဥ္ေနၾကေတာ့တာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒုမွာယွဥ္ေနသမွ် သုမွာလည္း အလုိလုိ ၾကဥ္ၿပီးသား ျဖစ္ေနတဲ့အတြက္ ၾကာေလျမဳပ္ေလ၊ ၾကာေလစုပ္ေလပဲ ျဖစ္ေနၾကေတာ့တာ ျဖစ္ပါတယ္။

တစ္ခ်ိဳ႕က မေကာင္းတဲ့ ဒုစ႐ုိက္အလုပ္ေတြနဲ႔ က်င္လည္ေနရေပမယ့္ အခ်ိန္တန္ ကံအက်ိဳးေပး မေရာက္လာေသးတဲ့အတြက္ ေကာင္းတာေလးေတြ ျဖစ္ေနတဲ့အေပၚမွာ သတိမမူမိဘဲ ဒီအလုပ္ေတြနဲ႔ အက်ိဳးေပးတယ္ဆုိကာ ဒုမွာပဲေပ်ာ္ေနၾကတာေတြ ရွိတတ္ပါတယ္။ ဒုနဲ႔ေပ်ာ္ရင္း တဒဂၤအေကာင္းေလးေတြ ျဖစ္ေနတဲ့အေပၚမွာ ဒုေၾကာင့္ေကာ္တယ္လုိ႔ထင္ကာ ဒုစ႐ုိက္အလုပ္ေတြက ႐ုန္းမထြက္ႏုိင္ဘဲ ျဖစ္ေနၾကတဲ့အတြက္ ၾကာေလသုနဲ႔ ေဝးေလျဖစ္ေနၾကတဲ့ သူေတြလည္း ရွိေနတတ္ျပန္ပါတယ္။ တကယ္ေတာ့ ဒုစ႐ုိက္အလုပ္ေတြေၾကာင့္ ေကာင္းတာေလးေတြျဖစ္ၿပီး ေကာ္ေနၾကတယ္ဆိုတာ တဒဂၤအခုိက္အတံ့ပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ တဒဂၤမဟုတ္၊ ဒီဘဝတစ္ေလွ်ာက္လုံး ေကာ္ေနၾကတယ္ဆုိရင္လည္း ေသၿပီးေနာက္မွာေတာ့ ဒုနဲ႔ယွဥ္မိတဲ့ အလုပ္ေတြေၾကာင့္ မေကာ္ႏုိင္ဘဲ ေအာ္ေနၾကရမွာ အမွန္ပဲ ျဖစ္ပါတယ္။

အက်ိဳးတရား ေျပာင္းျပန္အေနနဲ႔ ေျပာမယ္ဆုိရင္ ဒုစ႐ုိက္အလုပ္ေတြကုိ မလုပ္ျဖစ္ေအာင္ ေရွာင္ၾကဥ္ ေနလုိက္ျခင္းဟာ သုစ႐ုိက္အလုပ္ေတြနဲ႔ ေနလုိက္ျခင္းျဖစ္တဲ့အတြက္ အလုပ္ေကာင္းျခင္းပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ သုဆုိတဲ့ စကားရဲ႕ အဓိပၸါယ္ကုိက အေကာင္းလုိ႔ အဓိပၸါယ္ရတဲ့အတြက္ အေကာင္းလုပ္ရင္ အေကာင္းရမွာ သဘာဝနိယာမပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါဟာ ဒုစ႐ုိက္အလုပ္ေတြကုိ မလုပ္ျဖစ္ဘဲ ေရွာင္ၾကဥ္လုိက္တဲ့ အတြက္ပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ ေသခ်ာေတြးၾကည့္ရင္ ဒုစ႐ုိက္တရား ဆယ္ပါးကေန ေရွာင္ၾကဥ္ျခင္းဟာ ကံငါးပါးကုိ လုံေနျခင္းပဲ ျဖစ္ၿပီး ကံငါးပါးလုံေနျခင္းဟာ အေျခခံျဖစ္တဲ့ ငါးပါးသီလကုိ လုံေနျခင္းပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒုစ႐ိုက္တရား ဆယ္ပါးကုိ တူရာစုလုိက္မယ္ဆုိရင္ ပါဏာတိပါတ၊ အဒိႏၷာဒါန၊ ကာေမသုမိစၧာစာရ၊ မုသာ၀ါဒနဲ႔ မိစၧာဒိ႒ိဆုိတဲ့ ကံငါးပါးပဲ ထြက္လာမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီကံငါးပါးဟာ ဗုဒၶဘာသာေတြအတြက္ အေျခခံ သီလပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ သီလလုံေနျခင္းဟာ တစ္နည္းအားျဖင့္ ဒုစ႐ုိက္တရားမ်ားမွ ေရွာင္ၾကဥ္ေနျခင္း ျဖစ္တဲ့အတြက္ ေသၿပီးဒုတိယဘဝမွာ အပါယ္ေဘးက ေရွာင္ၾကဥ္ထားၿပီးျဖစ္ေၾကာင္းနဲ႔ အက်င့္သီလကုိ ခါးဝတ္ပုဆုိးကဲ့သုိ႔ ၿမဲေအာင္ ေစာင့္ထိန္းၾကဖုိ႔လုိေၾကာင္း ဆုိၾကျခင္းျဖစ္ပါတယ္။

ဆုိလုိတာက သုကုိယွဥ္ၿပီး ဒုကုိၾကဥ္ႏုိင္ဖုိ႔အတြက္ အေျခခံအက်ဆုံးျဖစ္တဲ့ ကုိယ္က်င့္သီလကုိ လုံၿခဳံေအာင္ ေစာင့္ထိန္းၾကရမွာ ျဖစ္ေၾကာင္း ဆုိုလိုတာျဖစ္ပါတယ္။ ကံငါးပါးကုိ လုံၿခဳံေအာင္ ထိန္းသိမ္းေနထုိင္ျခင္းဟာ ဒုစ႐ုိက္တရားေတြက ေရွာင္ၾကဥ္ေနျခင္း ျဖစ္တဲ့အတြက္ ေကာင္းတဲ့သုစ႐ုိက္ အက်င့္ေတြနဲ႔ ေနေနတာျဖစ္ၿပီး ေကာင္းတဲ့အက်င့္ေတြနဲ႔ ေနထုိင္ေနျခင္းဟာ ဒုကုိၾကဥ္ၿပီး သုနဲ႔ယွဥ္ေနတာ ျဖစ္တဲ့အတြက္ ဘဝမွာ အထက္တန္းက်က် မ်က္ႏွာပန္းလွကာ သုနဲ႔မယွဥ္တဲ့အတြက္ ျမဳပ္ရမယ့္ေဘး၊ ဒုကုိမၾကဥ္တဲ့အတြက္ စုပ္ရမယ့္ေဘးေတြက အလုိလုိ ေရွာင္ၾကဥ္ၿပီးျဖစ္ေၾကာင္း၊ အရင္းစစ္ေတာ့ ဒီလုိ မျမဳပ္၊ မစုပ္ဘဲ ဘဝလွေနျခင္းဟာ ကုိယ္က်င့္သီလကုိ လုံၿခဳံေစျခင္းေၾကာင့္ ျဖစ္ေၾကာင္း စသျဖင့္ ဆုိလုိတာ ျဖစ္ပါတယ္။

ဒါေၾကာင့္ ဘယ္သူမဆုိ ဘဝမွာ အလွေတြလာၿပီး ျမဳပ္ရာကေန လႈပ္လာေစဖုိ႔၊ စုပ္ရာကေန ေကာင္းတာေတြနဲ႔ ဟုတ္လာေစဖုိ႔အတြက္ ဒုလုိ႔ေခၚတဲ့ မေကာင္းတဲ့ ဒုစ႐ုိက္ေတြကုိၾကဥ္ၿပီး သုလုိ႔ေခၚတဲ့ ေကာင္းတဲ့ သုစ႐ုိက္ေတြနဲ႔ယွဥ္ကာ အေျခခံအက်ဆုံးျဖစ္တဲ့ ကုိယ္က်င့္သီလကုိ လုံၿခဳံေအာင္ ႀကိဳးစားရင္း ကုိယ့္လမ္းကုိယ္ေဖာက္ၿပီး ကုိယ့္ကုိယ္ကုိသာ အေကာင္းဆုံး ေလွ်ာက္ႏုိင္ေအာင္ ႐ုိးသားစြာ အားထုတ္ၾကပါလုိ႔ ေစတနာစကားနဲ႔ အသိပါးလုိက္ရပါတယ္။
အားလုံး ဒုကုိၾကဥ္ၿပီး သုကုိ ယွဥ္ႏုိင္ၾကပါေစ…

စာေရးသူ = အရွင္၀ိစိတၱ (မနာပဒါယီ) ။

တရြယ္ရြယ္မွာ သုတ္သင္ပါ…

“ မိမိကုိယ္ကုိ ခ်စ္အပ္၏ဟု သိပါမူ ထုိမိမိကုိယ္ကုိ ေကာင္းစြာေစာင့္ေရွာက္ျခင္းျဖင့္ ေစာင့္ေရွာက္ရာ၏။
ပညာရွိသည္ အရြယ္သုံးပါးတုိ႔တြင္ တပါးပါးေသာ အရြယ္၌ (မိမိကုိယ္ကုိ) လုံ႔လထုတ္ကာ သုတ္သင္ရာ၏။”
(ေဂါတမျမတ္စြာဘုရား)

သတၱဝါတုိင္း သတၱဝါတုိင္း အသက္ရွင္ ေနထုိင္သမွ် ကာလပတ္လုံး အရြယ္သုံးပါးကုိ က်င္လည္ျဖတ္သန္း ၾကရမည္သာ ျဖစ္ပါ၏။ ငယ္ရြယ္ႏုပ်ိဳစဥ္ ပထမအရြယ္၊ အလယ္အလတ္ျဖစ္သည့္ ဒုတိယအရြယ္၊ အႀကီးပုိင္းျဖစ္သည့္ တတိယ အရြယ္ဟူ၍ အရြယ္သုံးမ်ိဳး ရွိၾကရာတြင္ အေကာင္းဆုံးအရြယ္၊ တန္ဘုိးအရွိဆုံးအရြယ္၊ အႏွစ္သာရ အရွိဆုံးအရြယ္အျဖစ္ မိမိျဖတ္သန္း က်င္လည္ရာအရြယ္မ်ားမွ တရြယ္ရြယ္ကုိ ပိုင္ပုိင္ႏုိင္ႏုိင္ ရယူႏုိင္ရန္ လုိအပ္လွ၏။ အရြယ္သုံးပါးလုံး အေကာင္းဆုံးမ်ားျဖင့္ ျဖတ္သန္းက်င္လည္ ႏုိင္ၾကမည္ဆုိက ေျပာဖြယ္မရွိ အလြန္ေကာင္းေနမည္ ျဖစ္ေသာ္လည္း ထုိသုိ႔ မေကာင္းႏုိင္ပါလွ်င္ကား တရြယ္ရြယ္ တခ်ိန္ခ်ိန္မွ်ျဖစ္ျဖစ္ ေကာင္းေနေစရန္ ႀကိဳးစားသင့္ေပ၏။

ဗုဒၶဘာသာ ျမန္မာလူမ်ိဳးမ်ားက မ်က္ေမွာက္ေခတ္ ျမန္မာႏုိင္ငံ၏ သက္တမ္းအရ ပထမအရြယ္ကုိ ေမြးစမွ အသက္ ၂၅ႏွစ္အရြယ္အထိ သတ္မွတ္ၿပီး ၂၅ႏွစ္မွ ၅၀ အထိကုိ ဒုတိယအရြယ္ဟု သတ္မွတ္ကာ ၅၀မွ ၇၅အထိ သုိ႔မဟုတ္ ၅၀အထက္အသက္မ်ားကုိ တတိယအရြယ္ဟု သတ္မွတ္ၾက၏။ ထုိသတ္မွတ္ခ်က္ႏွင့္အညီ ျမန္မာအမ်ား ေျပာဆုိၾကသည့္ ပထမအရြယ္မွာ ပညာရွာ၊ ဒုတိယအရြယ္မွာ ဥစၥာရွာ၊ တတိယအရြယ္မွာ တရားရွာဟူသည့္ အေျပာအဆုိ အသုံးအႏႈန္းမ်ားလည္း ရွိေနၾက၏။ ေယဘုယ် သတ္မွတ္ၾကသည့္ အရြယ္မ်ားႏွင့္ ေယဘုယ် ေျပာဆုိၾကသည့္ စကားမ်ားျဖစ္သျဖင့္ အထူးေျပာဖြယ္ မရွိေသာ္လည္း မ်က္ေမွာက္ေခတ္ လူတုိ႔၏ အေျခအေနမ်ားႏွင့္ အရြယ္ပုိင္းျခားမႈမ်ား၊ လုပ္ေဆာင္ခ်က္မ်ားကား ေျပာစရာ ျဖစ္လာေပ၏။ မည္သည့္အရြယ္တြင္မွ အက်ိဳးမရၾကသူမ်ား ရွိေနျခင္းေၾကာင့္လည္း တခ်ိန္ခ်ိန္ တရြယ္ရြယ္တြင္ျဖင့္ မိမိအက်ိဳး၊ အမ်ားအက်ိဳး တစ္မ်ိဳးမ်ိဳးကုိ ေဆာင္ရြက္ၾကရန္ ပညာရွိ သူေတာ္ေကာင္းမ်ားက တုိက္တြန္းၾကျခင္း ျဖစ္၏။

ထုိ႔အျပင္ အရြယ္ဟူသည္ ေယဘုယ် သတ္မွတ္ခ်က္ျဖစ္ေသာ္လည္း ထုိသတ္မွတ္ခ်က္ အရြယ္သုိ႔ မေရာက္မီ ေျပာင္းလဲေဖာက္ျပန္တတ္သည့္ သေဘာမ်ား ရွိေနသျဖင့္ လက္ရွိေရာက္ရွိေနသည့္ အရြယ္တြင္ အေကာင္းဆုံးျဖစ္ေအာင္ က်င့္သုံးေနထုိင္ၾကရန္ တုိက္တြန္းေျပာဆုိၾကျခင္းလည္း ျဖစ္ေပ၏။ ျမန္မာအမ်ား သတ္မွတ္ထားသကဲ့သုိ႔ ပထမအရြယ္တြင္ ပညာရွာရမည္ ျဖစ္သျဖင့္ ပညာပဲရွာေနမိရင္း ႐ုတ္တရက္ တစ္ခုခု ျဖစ္သြားမည္ဆုိပါက၊ ဒုတိယအရြယ္တြင္ ဥစၥာရွာ ဆုိသည့္အတုိင္း ဥစၥာပဲ ရွာေနရင္း တစ္ခုခု ျဖစ္သြားခဲ့ပါက၊ တတိယအရြယ္တြင္ တရားရွာဆုိသျဖင့္ တတိယအရြယ္သုိ႔ ေရာက္သည္အထိ တရားမရွာဘဲ ေနလုိက္မိရင္း တတိယအရြယ္မတုိင္မီ တစ္ခုခု ျဖစ္သြားသည္ ဆုိပါက မည္သုိ႔မွ် မတတ္ႏုိင္၊ မည္သူမွ် မကယ္ႏုိင္ ျဖစ္သြားမည္မွာ အမွန္ပင္ ျဖစ္ပါ၏။ ထုိ႔ေၾကာင့္ အရြယ္သတ္မွတ္ခ်က္မ်ား ရွိေနေသာ္လည္း ထုိသတ္မွတ္ခ်က္မ်ား သည္ အခ်ိန္မေရြး ေျပာင္းလဲေဖာက္ျပန္တတ္သည့္ သေဘာရွိေနသျဖင့္ ယခုလက္ရွိအခ်ိန္ႏွင့္ လက္ရွိ အရြယ္မွာသာ အေကာင္းဆုံးျဖစ္ေအာင္ မိမိကုိယ္ကုိ ေစာင့္ေရွာက္ၾကရမည္ ျဖစ္ေၾကာင္းဆုိျခင္း ျဖစ္ပါ၏။

ထုိသုိ႔ အရြယ္သုံးပါးတြင္ တရြယ္ရြယ္၌ အခ်ိန္မေရြး တစ္ခုခု ျဖစ္သြားႏုိင္သျဖင့္ ပညာရွိသူေတာ္ေကာင္းမ်ားက ပထမအရြယ္တြင္လည္း ပညာရွာရင္း ကုသုိလ္ရွာၾကရန္၊ ဒုတိယအရြယ္တြင္လည္း ဥစၥာရွာရင္း ကုသုိလ္ရွာၾကရန္၊ တတိယအရြယ္တြင္ကား တရားရွာရမည့္ အရြယ္ျဖစ္သျဖင့္ တစုိက္မတ္မတ္ တရားကုိသာ ရွာၾကရန္ အထူးတုိက္တြန္းၾကျခင္း ျဖစ္ပါ၏။ အခ်ိန္မေရြး၊ အရြယ္မေရြး၊ ေနရာမေရြး ေသျခင္းတရားႏွင့္ ေျပာင္းလဲေဖာက္ျပန္မႈ တရားမ်ားက လာေနႏုိင္မည္ ျဖစ္သျဖင့္ လက္ရွိအခ်ိန္သည္သာ အေကာင္းဆုံး အခ်ိန္အျဖစ္ သတ္မွတ္ကာ ကုသုိလ္တရားမ်ားကုိ ရသမွ် ျပဳလုပ္သြားၾကရန္ သတိေပးၾကျခင္း ျဖစ္ပါ၏။

အကယ္၍ အေျခအေနအရ မေကာင္းသည့္အလုပ္မ်ားျဖင့္ လႈပ္ရွား႐ုန္းကန္ ေနခဲ့သည္မ်ား ရွိပါကလည္း တစ္ခ်ိန္ခ်ိန္ တရြယ္ရြယ္တြင္ သတိဝင္ကာ ျပဳျပင္ႏုိင္ေအာင္ ႀကိဳးစားရမည္ ျဖစ္ေၾကာင္း၊ ျပဳျပင္လုိက္သည့္ အခ်ိန္၊ ျပဳျပင္လုိက္ႏုိင္သည့္ အရြယ္သည္ ေနာက္က်သည္ဟူသည္ မရွိသျဖင့္ အလ်င္အျမန္ သတိဝင္ကာ ျပဳျပင္ၾကရမွာ ျဖစ္ေၾကာင္း၊ ပထမအရြယ္တြင္ မျပဳျပင္ႏုိင္ပါက ဒုတိယအရြယ္၊ ဒုတိယအရြယ္တြင္ မျပဳျပင္ႏုိင္ပါကလည္း တတိယအရြယ္ စသည္ျဖင့္ အရြယ္သုံးမ်ိဳးတြင္ တရြယ္ရြယ္တြင္ေတာ့ျဖင့္ သတိျပဳဆင္ျခင္ကာ သုတ္သင္ႏုိင္ေအာင္ ႀကိဳးစားၾကရမွာ ျဖစ္ေၾကာင္း၊ ထုိသုိ႔ မိမိကုိယ္ကုိ အလ်ဥ္အျမန္ သတိဝင္ကာ မေကာင္းမႈ အကုသုိလ္ အလုပ္မ်ားမွ သုတ္သင္လုိက္ႏုိင္ျခင္းသည္ မိမိကုိယ္ကုိ ေကာင္းစြာေစာင့္ေရွာက္ျခင္း ျဖစ္ေၾကာင္း ပညာရွိ သူေတာ္ေကာင္းမ်ားက မိန္ၾကားေတာ္မူျခင္း ျဖစ္ပါ၏။

ဗုဒၶလက္ထက္က ေဗာဓိကုမာရ အမည္ရသည့္ မင္းသားတစ္ပါးရွိခဲ့၏။ ေဗာဓိကုမာရသည္ တစ္ေန႔တြင္ အေကာင္းဆုံး လက္သမားျဖင့္ အေကာင္းဆုံး ျပႆာဒ္တစ္ခုကုိ ေဆာက္လုပ္ကာ ျပႆာဒ္ပူေဇာ္ပဲြ တစ္ခုကုိ ျပဳလုပ္ေလ၏။ ထုိျပႆာဒ္ပူေဇာ္ပြဲသုိ႔ ဘုရားအမွဴးရွိသည့္ သံဃာေတာ္မ်ားကုိလည္း ပင့္ေလွ်ာက္ထား၏။ အိမ္ေထာင္က်သည္မွာ ၾကာၿပီျဖစ္ေသာ္လည္း သားသမီး မထြန္းကားသည့္ ေဗာဓိမင္းသားသည္ အမ်ိဳးမ်ိဳးေသာ နည္းမ်ားျဖင့္ သားသမီးရေအာင္ ႀကိဳးစားေသာ္လည္း မရႏုိင္ဘဲရွိရကား ဤတစ္ႀကိမ္တြင္ ဘုရားရွင္ထံ အဓိ႒ာန္ျပဳလုိသျဖင့္ ျပႆာဒ္ေပၚသုိ႔ ၾကြရာလမ္းတြင္ အေကာင္းဆုံးအခင္းကုိခင္းလ်က္ ဘုရားအမွဴးရွိေသာ သံဃာေတာ္မ်ား မၾကြမီကပင္ “ဘုရားရွင္သည္ ဤအခင္းေပၚတြင္နင္း၍ ၾကြပါက မိမိတုိ႔အား သားသမီးရပါေစ”ဟု အဓိ႒ာန္ျပဳ ဆုေတာင္းထားလုိက္၏။ ဘုရားရွင္ႏွင့္ သံဃာေတာ္မ်ား ျပႆာဒ္ေပၚသုိ႔ ၾကြရာအခင္းထိပ္သုိ႔ ေရာက္လာသည့္အခါ အေရွ႕ဆုံးမွ ၾကြေတာ္မူသည့္ ဘုရားရွင္က အခင္းမ်ားကုိဖယ္လုိက္ရန္ ေဗာဓိမင္းသားအား မိန္႔ၾကားေတာ္မူ၏။ ေဗာဓိမင္းသားကလည္း သူ႔အႀကံအတုိင္း အခင္းကုိ နင္း၍ ၾကြေတာ္မူရန္ ေလွ်ာက္ထားေလ၏။ ဗုဒၶရွင္ေတာ္ျမတ္ကလည္း အခင္းကုိသာဖယ္ရန္ မိန္႔ေတာ္မူ၏။ ဗုဒၶက “ေဗာဓိမင္းသားအေနျဖင့္ မည္မွ်ပင္ အဓိ႒ာန္ျပဳ၍ သားသမီး ရေအာင္ႀကိဳးစား အားထုတ္ေသာ္လည္း ယခုဘဝတြင္ကား ရႏုိင္ဖြယ္ အေၾကာင္းမရွိေၾကာင္း၊ မင္းသားတုိ႔ လင္မယားႏွစ္ေယာက္သည္ အတိတ္က ျပဳခဲ့သည့္ မေကာင္းမႈ အကုသုိလ္ကံေၾကာင့္ သားသမီး မရႏုိင္ျခင္းျဖစ္ေၾကာင္း” စသည္ျဖင့္ မိန္႔ေတာ္မူကာ ေဗာဓိကုမာရ မင္းသား၏။ အတိတ္ဇာတ္ေၾကာင္းကုိ ေဟာေတာ္မူေလ၏။

လြန္ေလၿပီးေသာ အတိတ္ဘဝတစ္ခုက လူအေပါင္းတုိ႔သည္ ႀကီးစြာေသာ ေလွသေဘၤာႀကီးျဖင့္ သမုဒၵရာသုိ႔ ရြတ္လႊင့္သြားစဥ္ ပင္လယ္ျပင္ထဲ၌ ထုိသေဘၤာႀကီး ပ်က္ခဲ့ေလ၏။ သေဘၤာေပၚပါ လူအမ်ားတြင္ ဇနီးေမာင္ႏွံႏွစ္ဦးသည္ ကံေကာင္းေထာက္မစြာျဖင့္ ပ်ဥ္ခ်ပ္တစ္ခုကုိ ရရွိၿပီး ထုိပ်ဥ္ခ်ပ္အကူျဖင့္ လက္ပစ္ကူးကာ အသက္လုရင္း ေနာက္ဆုံးတြင္ ကၽြန္းတစ္ကၽြန္းသုိ႔ ေရာက္ရွိကာ အသက္ေဘးမွ ကင္းလြတ္သြားခဲ့ၾက၏။ ထုိဇနီးေမာင္ႏွံသည္ ကၽြန္းေပၚတြင္ သြားလာလႈပ္ရွားရင္း စားေသာက္စရာ မရွိသျဖင့္ ငွက္ေပါင္းေျမာက္မ်ားစြာ ဥထားသည့္ ငွက္ဥမ်ားကုိသာ ႏႈိက္ယူဖုတ္ကင္ကာ စားေသာက္ၾကေလ၏။ ငွက္ဥမ်ား မရွိသည့္အခါ ငွက္ငယ္ေလးမ်ားအား ဖုတ္ကင္စားေသာက္ၾက၏။ ထုိသုိ႔ ငွက္ဥမ်ား၊ ငွက္ကင္မ်ားကုိ စားေသာက္လာ ၾကသည္မွာ ၾကာျမင့္လာခဲ့ၿပီ ျဖစ္သျဖင့္ ထုိဇနီးေမာင္ႏွံ ႏွစ္ဦးတုိ႔သည္ အကုသုိလ္ကုိ အကုသုိလ္ဟုပင္ မထင္ဘဲ ျဖစ္လာခဲ့၏။ ထုိဇနီးေမာင္ႏွံသည္ ပထမအရြယ္တြင္လည္း မိမိတုိ႔၏ လုပ္ရပ္မ်ားကုိ မျပဳျပင္မသုတ္သင္ႏုိင္၊ ဒုတိယအရြယ္တြင္လည္း သတိမဝင္ မျပဳျပင္ခဲ့၊ တတိယအရြယ္တြင္လည္း ေနာင္တမရ ေမ့ေလ်ာ့ၾကကာ မေကာင္းသည့္ အလုပ္မ်ားျဖင့္သာ ဘဝနိဂုံး အဆုံးသတ္သြားခဲ့ၾက၏။ ထုိအကုသုိလ္၏ အျပစ္ကုိ ဘဝေပါင္းမ်ားစြာ ခံယူရင္း ယခုေဗာဓိကုမာရ ဘဝတြင္လည္း ထုိအကုသုိလ္၏ အက်ိဳးဆက္အေနျဖင့္ သားသမီး မရႏုိင္ျခင္းျဖစ္၏။

ျမတ္စြာဘုရားသည္ ေဗာဓိကုမာရ၏ သားသမီးမရႏုိင္ျခင္းအေၾကာင္း အထက္ပါ အတိတ္ဇာတ္ေၾကာင္းကုိ ျပန္လည္ေဟာၾကားေတာ္မူရင္း “ မိမိကုိယ္ကုိ ခ်စ္အပ္၏ဟု သိပါမူ ထုိမိမိကုိယ္ကုိ ေကာင္းစြာ ေစာင့္ေရွာက္ျခင္းျဖင့္ ေစာင့္ေရွာက္ရာ၏။ ပညာရွိသည္ အရြယ္သုံးပါးတုိ႔တြင္ တပါးပါးေသာ အရြယ္၌ (မိမိကုိယ္ကုိ) လုံ႔လထုတ္ကာ သုတ္သင္ရာ၏ ” (ဓမၼပဒ၊ အတၱဝဂ္၊ ေဗာဓိကုမာရဝတၳဳ) ဟူေသာ ဤတရားစကားေတာ္ကုိ မိန္႔ၾကားေတာ္မူ၏။ ေဒသနာေတာ္၏ အဆုံးတြင္ ေဗာဓိကုမာရသည္ ေသာတာပတၱိဖုိလ္သုိ႔ ဆုိက္ေရာက္သြားေလ၏။

ဤကား အရြယ္သုံးပါး၌ တပါးပါးတြင္ သုတ္သင္ရန္လုိေၾကာင္း မိန္႔ေတာ္မူသည့္ ဘုရားရွင္၏ တရားစကား ျဖစ္ေပၚရာ ေနာက္ခံဇာတ္လမ္း တစ္စိပ္တေဒသပင္ ျဖစ္ပါ၏။ ဤေဒသနာေတာ္တြင္ ဗုဒၶျမတ္စြာ မိန္႔ေတာ္မူသည္မွာ အရြယ္သုံးပါးတြင္ တရြယ္ရြယ္၌ မိမိကုိယ္ကုိ ေကာင္းစြာသုတ္သင္ရင္း ထိန္းသိမ္း ေစာင့္ေရွာက္ၾကရန္ မိန္႔ေတာ္မူလုိရင္း ျဖစ္ပါ၏။ မွန္၏။ မိမိတုိ႔သည္ ပုထုဇဥ္မ်ား ျဖစ္ေနၾကသျဖင့္ အမွား မကင္းမိၾကေသာ္လည္း ထုိအမွားကုိ တစ္သက္လုံး မွားမသြားမိၾကရန္ သတိျပဳရမည္ ျဖစ္ပါ၏။ သတိမျပဳမိသျဖင့္ မွားမိၾကပါက ထုိအမွားအတြက္ ျပန္လည္ေပးဆပ္ရမႈသည္ အႀကိမ္ေပါင္းမ်ားစြာ ျဖစ္ေနၾကမည္ ျဖစ္ပါေသာေၾကာင့္ မိမိတုိ႔၏ လုပ္ရပ္မ်ားကုိ သတိျပဳဆင္ျခင္ကာ ျပဳလုပ္ၾကရန္ ျဖစ္ပါ၏။

ေသခ်ာေတြးၾကည့္ပါက အရြယ္ဟူသည္ အခ်ိန္တန္လွ်င္ ေက်ာ္လြန္လာၾကရမည္ ျဖစ္ေသာ္လည္း ထုိအရြယ္တြင္ ျဖတ္သန္းစဥ္ကာလ လုပ္ေဆာင္ခဲ့ၾကသည့္ လုပ္ရပ္မ်ားကား ေက်ာ္သြား၍လည္း မရသကဲ့သုိ႔ လြန္ထား၍လည္း ရမည္မဟုတ္ႏုိင္ေပ။ အရြယ္သုံးပါးတြင္ ျဖတ္သန္းစဥ္ လုပ္ေဆာင္ခဲ့သည့္ မိမိတုိ႔၏ လုပ္ေဆာင္ခ်က္မ်ားသည္ ယခုဘဝ အရြယ္မ်ား ကုန္ဆုံးသြားေသာ္လည္း ေနာက္ေနာက္ဘဝ အရြယ္မ်ားအထိ အစဥ္လုိက္ကာ အက်ိဳးေပးေနမည္မွာ အမွန္ပင္ျဖစ္ပါ၏။ အကုသုိလ္အလုပ္ျဖစ္ေစ၊ ကုသုိလ္အလုပ္ျဖစ္ေစ ေစတနာျဖင့္ လုပ္ျဖစ္ခဲ့ပါက အက်ိဳးမေပးရေသးသမွ် မေပ်ာက္ပ်က္ဘဲ အခြင့္သာက အက်ိဳးေပးၾကသည္သာ ျဖစ္ပါ၏။ အက်ိဳးမေပးႏုိင္သည့္ အေဟာသိကံမ်ား ရွိေသာ္လည္း ထုိကံမ်ားသည္ အလြန္ေသးငယ္သည့္ ကံေလးမ်ားသာ ျဖစ္ေနၿပီး ေယဘုယ်အားျဖင့္ ေစတနာႏွင့္ လုပ္ခဲ့သည္ ကံမ်ားကား အရြယ္လြန္သည္အထိ အက်ိဳးေပးခြင့္ရွိက ေပးေနမည္သာ ျဖစ္ပါ၏။ ထုိ႔ေၾကာင့္ အရြယ္ဟူသည္ အေရးမႀကီးေသာ္လည္း ထုိအရြယ္တြင္ လုပ္ေဆာင္ၾကသည့္ လုပ္ေဆာင္ခ်က္မ်ားကား အေရးႀကီးလွသျဖင့္ အရြယ္သုံးပါး တပါးပါးဝယ္ အမွားမဝယ္ မိၾကရန္လုိေၾကာင္း ဆုိျခင္းျဖစ္ပါ၏။

ဆုိလုိသည္မွာ ေမြးဖြားျခင္းရွိေနၾကသည့္ သတၱဝါမွန္သမွ် ေသဆုံးျခင္းလည္း ရွိေနၾကမည့္အျပင္ ေမြးေသႏွစ္ခုၾကား ျဖတ္သန္းၾကရသည့္ အရြယ္မ်ား၊ အခ်ိန္မ်ားလည္း ရွိေနၾကမည္ ျဖစ္သျဖင့္ ထုိျဖတ္သန္းၾကသည့္ အရြယ္မ်ားကုိ အထူးသတိျပဳဆင္ျခင္ကာ ျဖစ္သန္းၾကရမွာ ျဖစ္ေၾကာင္း ဆုိလုိရင္း ျဖစ္ပါ၏။ အရြယ္သုံးပါး ျဖတ္သန္းစဥ္ကာလတြင္ တစ္စုံတစ္ခုေသာ အေၾကာင္းေၾကာင့္ မေကာင္းသည့္ အလုပ္မ်ားျဖင့္ ျဖတ္သန္းက်င္လည္ခဲ့ ရသည္ရွိေသာ္ ထုိအကုသုိလ္ အလုပ္မ်ားကုိ တစ္ရြယ္ရြယ္၊ တစ္ခ်ိန္ခ်ိန္တြင္ မလုပ္ဘဲ ေရွာင္ၾကဥ္ႏုိင္ေအာင္ ႀကိဳးစားရမွာ ျဖစ္ေၾကာင္း၊ မထူးပါဘူးဟူသည့္စိတ္ျဖင့္ မထူးဇာတ္ မခင္းၾကဘဲ မလုပ္ဘဲ ေနလုိက္ႏုိင္ခ်ိန္သည္ ေနာက္က်သည့္ အခ်ိန္မဟုတ္သည္ကုိ သတိျပဳကာ လက္ရွိအခ်ိန္၊ လက္ရွိအရြယ္မွာ အေကာင္းဆုံး ျပဳျပင္ႏုိင္ေအာင္ မိမိကုိယ္ကုိ သုတ္သင္ၾကရမွာ ျဖစ္ေၾကာင္း၊ ထုိသုိ႔ မေကာင္းမႈကုိ မလုပ္ျဖစ္ေအာင္ သတိျပဳဆင္ျခင္ သုတ္သင္ႏုိင္လုိက္ျခင္းသည္ မိမိကုိယ္ကုိ အေကာင္းဆုံး ေစာင့္ေရွာက္ျခင္းျဖင့္ ထိန္းသိမ္းေစာင့္ေရွာက္ျခင္း ျဖစ္သျဖင့္ အရြယ္သုံးပါးတြင္ တပါးပါး၌ သုတ္သင္ႏုိင္ေအာင္ ႀကိဳးစားၾကရမွာျဖစ္ေၾကာင္း ဆုိလုိရင္း ျဖစ္ပါ၏။

ထုိ႔ေၾကာင့္ အခ်ဳပ္အားျဖင့္ တင္ျပလုိသည္မွာ “မည္သူမဆုိ လက္ရွိေရာက္ရွိေနသည့္ သက္တမ္းအရ အရြယ္သုံးပါးကုိ ရင္ဆုိင္ျဖတ္သန္း ေက်ာ္လႊားၾကရမည္ ျဖစ္သျဖင့္ မိမိတုိ႔ ျဖတ္သန္းရမည့္ အရြယ္တြင္ အေကာင္းဆုံးအလုပ္မ်ား၊ အျပစ္ကင္းသည့္ အလုပ္မ်ား၊ အႏွစ္ရွိသည့္ အလုပ္မ်ား၊ ကုသုိလ္အလုပ္မ်ားျဖင့္ ျဖတ္သန္းႏုိင္ေအာင္ ႀကိဳးစားၾကရမွာ ျဖစ္ပါေၾကာင္း၊ ထုိသုိ႔ အရြယ္သုံးပါးလုံးတြင္ အျပည့္အစုံ မလုပ္ႏုိင္ေသာ္လည္း တရြယ္ရြယ္တြင္ အေကာင္းဆုံးျဖစ္ေအာင္ အားထုတ္ၾကရမွာ ျဖစ္ပါေၾကာင္း၊ ေသခ်ာသည္မွာ အရြယ္ဟူသည္ အခ်ိန္မေရြး ေဖာက္ျပန္ေျပာင္းလဲႏုိင္သျဖင့္ မည္သည့္အရြယ္တြင္ မဆုိ ကုသုိလ္ေကာင္းမႈမ်ားျဖင့္ တဲြဖတ္က်င္လည္ႏုိင္ေအာင္ ျဖတ္သန္းၾကျခင္းသည္သာ အေကာင္းဆုံး ျဖစ္ပါေၾကာင္း၊ မည္သည့္အရြယ္၊ မည္သည့္အခ်ိန္ဟူသည္ မည္သူမွ် အတိအက် မသိႏုိင္ဘဲ ယခုအခ်ိန္သည္သာ တိက်သည့္ အေကာင္းဆုံး အခ်ိန္ျဖစ္သျဖင့္ ယခုလက္ရွိအခ်ိန္တြင္သာ မိမိကုိယ္ကုိ ေကာင္းစြာထိန္းသိမ္း ေစာင့္ေရွာက္ျခင္းျဖင့္ အေကာင္းဆုံး သုတ္သင္ၾကရမွာ ျဖစ္ပါေၾကာင္း” ေစတနာစကား ေမတၱာအားျဖင့္ အသိေပးတင္ျပလုိက္ရပါသည္။

အားလုံး… မိမိကုိယ္ကုိ တရြယ္ရြယ္တြင္ သုတ္သင္ႏုိင္ၾကပါေစ…

စာေရးသူ = အရွင္၀ိစိတၱ (မနာပဒါယီ)

အေကာင္းျမင္၀ါဒႏွင့္ ေယာနိေသာ မနသိကာရ…

ေ၀ါဟာရ တစ္ခု၏ အဓိပၸါယ္ ဖြင့္ဆုိခ်က္အရ “အေကာင္းဘက္က ႐ႈျမင္တတ္သည့္ အေလ့အက်င့္”ကုိ္ အေကာင္းျမင္၀ါဒဟု ဆုိၿပီး “အသင့္အားျဖင့္ ႏွလုံးသြင္းျခင္း” ကုိ ေယာနိေသာ မနသိကာရဟု ဆုိ၏။ အရာရာကုိ ေကာင္းသည့္ဘက္၊ ေကာင္းသည့္႐ႈေထာင့္မွသာ ျမင္တတ္ၾကည့္တတ္သည့္ အေလ့အက်င့္သေဘာကုိ အေကာင္းျမင္၀ါဒဟု ဆုိ၍ အေၾကာင္းအရာ တစ္ခုခုကုိ သင့္ေလ်ာ္ေလ်ာက္ပတ္ေအာင္ ႏွလုံးသြင္းျခင္း၊ စဥ္းစားျခင္း၊ ႐ႈျမင္ျခင္းကုိ ေယာနိေသာ မနသိကာရဟု ဆုိေလ့ရွိ၏။ တုိတုိႏွင့္လုိရင္း အဓိပါၸယ္ အေနျဖင့္ ေျပာရလွ်င္ “အေကာင္းျမင္းျခင္း”ႏွင့္ “ႏွလုံးသြင္းမွန္ကန္ျခင္း”ဟု ဤစကားႏွစ္ရပ္ကုိ အလြယ္မွတ္သားႏုိင္၏။ အေကာင္းျမင္ျခင္းႏွင့္ ႏွလုံးသြင္းမွန္ကန္ျခင္းတုိ႔သည္ ဆက္စပ္မႈ ရွိေန၏။ တစ္နည္းအားျဖင့္ဆုိေသာ္ တူညီသည့္ သေဘာကုိ ေဆာင္ေန၏။ အေကာင္းျမင္တတ္ျခင္းသည္ ႏွလုံးသြင္းမွန္ျခင္းေၾကာင့္ ျဖစ္ၿပီး ႏွလုံးသြင္းမွန္ျခင္းသည္လည္း အေကာင္းျမင္တတ္သျဖင့္သာ ျဖစ္ေလ့ရွိတတ္၏။ ထုိ႔ေၾကာင့္ အေကာင္းျမင္ျခင္းႏွင့္ ႏွလုံးသြင္းမွန္ကန္ျခင္း သုိ႔မဟုတ္ အေကာင္းျမင္၀ါဒႏွင့္ ေယာနိေသာ မနသိကာရတုိ႔သည္ “ကဲြသလုိလုိႏွင့္ တဲြေနတတ္သည့္တရား၊ မတူသလုိလုိႏွင့္ တူေနတတ္သည့္တရား”ဟု ဆုိၾကျခင္း ျဖစ္၏။

ဆုိလုိသည္မွာ လူအမ်ိဳးမ်ိဳး စ႐ုိက္အမ်ိဳးမ်ိဳးရွိသည့္ ပုဂၢိဳလ္မ်ားႏွင့္ ဆက္ဆံၾကရာတြင္ အဆင္ေျပေျပ ျဖစ္ၾကေစရန္၊ အျပစ္မျမင္ဘဲ အခ်စ္၀င္ၾကေစရန္ အေကာင္းျမင္တတ္သည့္ အေလ့အက်င့္မ်ား ရွိရန္လုိသကဲ့သုိ႔ ပစၥဳပၸန္ သံသရာ ႏွစ္ျဖာေကာင္းမည့္အေရး အေထာက္အကူေပးမည့္ ကုသုိလ္တရား တုိးပြားေရးမွာလည္း ကုသုိလ္ျဖစ္ေၾကာင္း အေထာက္အပံ့ တစ္ခုျဖစ္သည့္ ေယာနိေသာ မနသိကာရေခၚ ႏွလုံးသြင္းမွန္ကန္ေရး သုိ႔မဟုတ္ ကုသုိလ္ျဖစ္ရန္ ႏွလုံးသြင္းတတ္ေရးသည္ အေရးႀကီးေၾကာင္း ဆုိလုိရင္းျဖစ္ပါ၏။ အေကာင္းျမင္တတ္လွ်င္ အျပစ္အျဖစ္ သက္သာၿပီး ႏွလုံးသြင္းမွန္လွ်င္ အကုသုိလ္အျဖစ္ နည္းကာ ကုသုိလ္ျဖစ္ရန္ ပုိအားသန္၏။ ထုိ႔ေၾကာင့္ မည္သည့္ပုဂၢိဳလ္၊ မည္သည့္အရာကုိပဲ ၾကည့္ၾကည့္ အေကာင္းဘက္က ၾကည့္ႏုိင္ေအာင္ ႀကိဳးစားၾကရန္ႏွင့္ ျမင္သမွ်၊ ၾကားသမွ် အစစ အဖုံဖုံ ထုိထုိအာ႐ုံမ်ားႏွင့္ ၾကဳံေတြ႕သည့္ အခါတြင္လည္း အကုသုိလ္မျဖစ္ဘဲ ကုသုိလ္ျဖစ္ေစရန္အတြက္ ေယာနိေသာမနသိကာရ ထားႏုိင္ေအာင္ ႀကိဳးစားၾကရန္ တုိက္တြန္းၾကျခင္း ျဖစ္၏။

မွန္၏။ လူ႔ေလာကတြင္ ေနထုိင္က်င္လည္ၾကသည့္အခါ ၀ါသနာမတူ၊ အက်င့္စ႐ုိက္မတူ၊ စိတ္သေဘာထား မတူၾကသည့္ လူအမ်ိဳးမ်ိဳးႏွင့္ ေတြ႕ႀကဳံေနၾကရသျဖင့္ စိတ္ထားမတတ္လွ်င္ ေန႔စဥ္ေန႔တုိင္း အကုသိုလ္အျပစ္ ျဖစ္ဖြယ္မ်ားႏွင့္ ႀကဳံေတြ႕ရတတ္၏။ တစ္စုံတစ္ဦး၏ အျပဳအမူ၊ အေျပာအဆုိ၊ အေနအထုိင္မ်ားသည္ တစ္ခါတစ္ရံ မိမိတုိ႔အတြက္ အကုသုိလ္ျဖစ္ဖြယ္မ်ား ျဖစ္ေနတတ္သည္ကုိ သတိျပဳမိၾကမည္ ျဖစ္၏။ ထုိသူတုိ႔သည္ မည္သည့္သေဘာ မည္သည့္ရည္ရြယ္ခ်က္ျဖင့္ မည္သုိ႔ေနထုိင္ေလ့ရွိသည္ကုိ မသိႏုိင္ေသာ္လည္း ၾကည့္ေနျမင္ေနသည့္ မိမိသည္ အကယ္၍ စိတ္ထားမတတ္၊ ႏွလုံးသြင္း မမွန္လွ်င္ ထုိသူတုိ႔ကုိ အမွီျပဳ၍ မိမိမွာ အလုိလုိ အျပစ္ျဖစ္ေနတတ္၏။ ထုိသုိ႔အျပစ္ျဖစ္တတ္မႈ၏ အေၾကာင္းရင္းမွာ အေကာင္းမျမင္တတ္၊ တစ္နည္းအားျဖင့္ ႏွလုံးသြင္းမမွန္ကန္သည့္ အတြက္ေၾကာင့္ပင္ ျဖစ္၏။ ထုိ႔ေၾကာင့္ မည္သူ႔အေပၚပဲ ျဖစ္ျဖစ္ အေကာင္းျမင္တတ္ေအာင္ ႀကိဳးစားသင့္ေၾကာင္း ဆုိျခင္းျဖစ္၏။

အေကာင္းျမင္တတ္လွ်င္ ထုိအခုိက္အတန္႔တြင္ အကုသုိလ္အျဖစ္ သက္သာမည္မွာ အမွန္ပင္ျဖစ္၏။ ဘာပဲျဖစ္ျဖစ္ အေကာင္းဘက္က ႐ႈျမင္တတ္သျဖင့္ မိမိစိတ္တြင္လည္း ေရွးဦးစြာ ေကာင္းသည့္စိတ္မ်ား ျဖစ္ေပၚေနတတ္၏။ အဆုိးျမင္တတ္သည့္ သူတစ္ေယာက္သည္ အရာရာကုိ အဆုိးဘက္ကသာ ၾကည့္ေလ့ရွိတတ္သျဖင့္ သူ၏စိတ္တြင္လည္း အဆုိးမ်ား၊ မေကာင္းသည့္ အေတြးမ်ားက လႊမ္းမုိးထားၿပီး သူကုိယ္တုိင္ပင္ အကုသုိလ္ အျပစ္မ်ား ျဖစ္ေနတတ္သည့္ သေဘာရွိတတ္ေသာ္လည္း အေကာင္းဘက္က ႐ႈတတ္သူသည္ကား အေတြးေကာင္း၊ အျမင္ေကာင္းမ်ားျဖင့္ ျမင္တတ္ၾကည့္တတ္သျဖင့္ သူ၏သႏၲာန္တြင္လည္း ေကာင္းသည့္စိတ္ထားမ်ား ျဖစ္ေနတတ္၏။ အမွားကုိ အမွန္ျဖစ္ေအာင္ ၾကည့္တတ္သည့္ သေဘာမ်ိဳးမဟုတ္ဘဲ မိမိကုိယ္ကုိယ္ မိမိအျပစ္မျဖစ္ေစရန္ သူတပါး၏ ေကာင္းကြက္ေလးမ်ားကုိ ရွာ၍ၾကည့္တတ္သည့္ အေလ့အက်င့္မ်ိဳးကုိ ေလ့က်င့္ေလ့ရွိသူသည္ အမွန္ပင္ အေကာင္းျမင္တတ္သူ ျဖစ္ၿပီး အကုသုိလ္ အျဖစ္နည္းသူ တစ္ေယာက္ ျဖစ္ႏုိင္ေပ၏။ ထုိ႔ေၾကာင့္ လူတုိင္းလူတုိင္း ေကာင္းကြက္ေလးမ်ား တစ္ခုခုရွိတတ္သျဖင့္ ထုိေကာင္းကြက္ေလးမ်ားကုိ ရွာ၍ မိမိကုိယ္ကုိ အျပစ္မျဖစ္ေအာင္ ၾကည့္တတ္ျမင္တတ္၊ ႏွလုံးသြင္းတတ္ဖုိ႔ လုိေၾကာင္း တုိက္တြန္းၾကျခင္း ျဖစ္ပါ၏။

စကားစပ္၍ ဖတ္ဖူးခဲ့သည့္ စာေပမ်ားတြင္ ေဖာ္ျပထားသည့္ အေကာင္းျမင္တတ္ေစရန္၊ ႏွလုံးသြင္း မွန္ကန္ေစရန္ႏွင့္ ပတ္သက္သည့္ လမ္းညြန္ထားခ်က္မ်ားကုိ သတိရမိပါ၏။ “ေလာကတြင္ အခ်ိဳ႕သည္ အေျပာၾကမ္းၿပီး စိတ္ထားေကာင္းသည္ကုိ ေတြ႕ရတတ္ေၾကာင္း၊ ထုိသူမ်ားကုိ အေျပာၾကမ္းသည္ကုိ မၾကည့္ဘဲ စိတ္ထားေကာင္းသည့္ အခ်က္ကုိၾကည့္၍ ဆက္ဆံသင့္ေၾကာင္း၊ အခ်ိဳ႕သည္ အေျပာခ်ိဳေသာ္လည္း စိတ္သေဘာထား ယုတ္ညံ့တတ္ေၾကာင္း၊ ထုိသူမ်ားကုိ စိတ္ဓာတ္မေကာင္းသည္ကုိ မၾကည့္ဘဲ ႏႈတ္ခ်ိဳတတ္သည့္ အခ်က္ကုိပင္ယူ၍ ဆက္ဆံသင့္ေၾကာင္း၊ အခ်ိဳ႕သည္ အေျပာလည္းၾကမ္း၊ စိတ္ထားလည္း မေကာင္းတတ္ေသာ္လည္း တစ္ခါတစ္ရံ ေကာင္းသည့္ အခ်က္ေလးမ်ား ရွိတတ္ေၾကာင္း၊ ထုိသူမ်ားကုိ တစ္ခါတစ္ရံ ေကာင္းသည့္အခ်က္ေလးကုိပင္ ယူ၍ ဆက္ဆံသင့္ေၾကာင္း၊ အခ်ိဳ႕ကား စိတ္ထားလည္းမေကာင္း၊ အေျပာလည္းၾကမ္းသည့္အျပင္ မည္သည့္အခါမွလည္း ေကာင္းလာမည္ မဟုတ္သည့္ သူမ်ားျဖစ္ေနတတ္ေၾကာင္း ထုိသူမ်ားကုိကား အျပစ္အျဖစ္မခံေတာ့ဘဲ ဥေပကၡာျပဳ၍သာ ဆက္ဆံသင့္ေၾကာင္း” စသည္ျဖင့္ တစ္စုံတစ္ေယာက္ႏွင့္ ပတ္သက္၍ မိမိကုိယ္ကုိ အျပစ္မျဖစ္ေစရန္ အေကာင္းဘက္က ႐ႈျမင္တတ္သည့္ အေလ့အက်င့္မ်ား လုပ္သင့္ပုံကုိ ဖတ္ဖူးခဲ့သည့္ စာေပအခ်ိဳ႕က လမ္းညႊန္ျပသထားေလ၏။

မည္သုိ႔ဆုိေစ။ ေသခ်ာသည္မွာ အေကာင္းျမင္တတ္ျခင္းသည္ အျပစ္အျဖစ္သက္သာသည္မွာ အေသအခ်ာပင္ ျဖစ္ပါ၏။ ေသခ်ာေတြးၾကည့္လွ်င္ လူတုိင္းလူတုိင္း ကုိယ္စီအားနည္းခ်က္မ်ား ရွိတတ္ၾကသည္ျဖစ္ရာ ထုိအားနည္းခ်က္ကုိ ၾကည့္ၿပီး ဆက္ဆံၾကလွ်င္ကား ဆက္ဆံေရး အဆင္ေျပဖြယ္ မရွိတတ္လွေပ။ ထုိ႔အျပင္ အဆုိးျမင္တတ္သည့္ အက်င့္ေလးမ်ား ရွိေနျပန္လွ်င္လည္း မေကာင္းသည့္ အေတြးအျမင္က ေရွးဦးစြာ ေနရာယူထားသျဖင့္ မည္သူ႔ကုိၾကည့္ၾကည့္ မေကာင္းသည့္အခ်က္၊ အားနည္းသည့္ အခ်က္ကုိပင္ ေတြ႕ေနရမည္ျဖစ္၏။ ထုိသုိ႔ အားနည္းခ်က္ႏွင့္ မေကာင္းသည့္အခ်က္ကုိ ၾကည့္မိၿပီဆုိလွ်င္ကား မိမိသႏၲာန္တြင္ ထုိသူအေပၚမွာ အေကာင္းျမင္ေပးရန္ မလြယ္လွဘဲ မေကာင္းသည့္ အေတြးအျမင္မ်ားျဖင့္ အကုသုိလ္ အျပစ္မ်ားသာ ျဖစ္ေပၚတတ္သည့္ သေဘာရွိ၏။ ဤသည္မွာ အေကာင္းျမင္တတ္သည့္ အက်င့္မရွိဘဲ အဆုိးကုိသာ ၾကည့္တတ္ေသာေၾကာင့္ ျဖစ္၏။ ထုိ႔ေၾကာင့္ အေကာင္းျမင္တတ္လွ်င္ အျပစ္အျဖစ္ သက္သာသျဖင့္ အေကာင္းျမင္ႏုိင္ေအာင္ ႀကိဳးစားသင့္ေၾကာင္း ဆုိျခင္း ျဖစ္၏။

စာေရးသူ ရန္ကုန္မွာရွိစဥ္က အျဖစ္အပ်က္ေလးတစ္ခု ျဖစ္၏။ ေက်ာင္းမွာ အလွဴရွိသျဖင့္ ဧည့္သည္ေပါင္းစုံ လာၾကသည့္အထဲတြင္ အဂၤလိပ္စာ သင္ေပးခဲ့ဖူးသည့္ တပည့္ေက်ာင္းသား ေက်ာင္းသူမ်ားလည္း ေရာက္လာၾက၏။ ေက်ာင္းေရာက္ေရာက္ခ်င္း ဘုရားႏွင့္ဘုန္းႀကီးကုိ ဦးခ်ၿပီး ဟုိဟုိဒီဒီၾကည့္ကာ ဒကာမေလး တစ္ေယာက္က “ဘုန္းဘုန္းဘုရား… ေက်ာင္းမွာရွိတဲ့ အဲဒီလုိက္ကာေတြကုိ ဘယ္သူလွဴထားတာလဲ…၊ လွဴတဲ့သူကလည္း အဲဒီအေရာင္ႀကီးမွ ေရြးလွဴရတယ္လုိ႔…၊ လွလည္းမလွဘဲနဲ႔၊ ဘယ္လုိမ်က္စိနဲ႔ၾကည့္ၿပီး လွဴထားလဲ မသိပါဘူး၊ အႏုပညာ မ်က္စိမရွိလုိက္တာ…” စသည္ျဖင့္ဆုိၿပီး သူ႔စိတ္ထင္ရာကုိ အသံက်ယ္ႀကီးႏွင့္ ေျပာဆုိ ေလွ်ာက္ထားလုိက္၏။ တုိက္တုိက္ဆုိင္ဆုိင္ပင္ သူေျပာေနသည့္အခ်ိန္တြင္ အလွဴရွင္ ဒကာမႀကီးကလည္း မနီးမနားမွာ ရွိေနခဲ့၏။ လူႀကီးတစ္ေယာက္ျဖစ္သျဖင့္ အေျခအေနကုိ သိေသာ္လည္း ဘာမွမေျပာဘဲ သူတုိ႔ေလးေတြ ျပန္သြားမွ စာေရးသူ အနားကုိေရာက္လာၿပီး “ဆရာေတာ္ဘုရား တပည့္ေတာ္လွဴထားတဲ့ လုိက္ကာေတြက မေကာင္းလုိ႔လားဘုရား…၊ ဒါဆုိ တပည့္ေတာ္ ျပန္လဲလုိက္မယ္ဘုရား..”လုိ႔ စိတ္မေကာင္းသည့္ အမူအရာျဖင့္ ေလွ်ာက္ေလ၏။ စာေရးသူက “ေနပါေစ ဒကာမႀကီး ဒီအတုိင္းပဲ ထားလုိက္ပါ၊ အဆင္ေျပပါတယ္၊ ဒကာမႀကီး အေနနဲ႔ ခုလုိ ဟုိကေျပာ၊ ဒီကေျပာလုိ႔သာ လုိက္ၿပီးလွဴထားတာေတြ လဲေနမယ္ဆုိရင္ ဆုံးမွာမဟုတ္ေတာ့ဘူး၊ လူတစ္ကုိယ္အႀကိဳက္တစ္မ်ိဳး ဆုိေတာ့ သူ႔အႀကိဳက္သူေျပာၾကမွာပဲ၊ အဓိကကေတာ့ ကုိယ့္စိတ္ကုိ သန္႔ရွင္းၿပီး ေစတနာျပတ္ဖုိ႔ အဓိကပါပဲ…”ဟု ေျပာသိမ့္စကား ေျပာေပးခဲ့ရေသး၏။

ဤအျဖစ္အပ်က္ေလးမွာ လက္ေတြ႕ျဖစ္ခဲ့သည့္ အျဖစ္တစ္ခု ျဖစ္ပါ၏။ ေလာကတြင္ ဤကဲ့သုိ႔ေသာ သူမ်ားရွိေနသည္မွာ အမွန္ပင္ျဖစ္ပါ၏။ အေကာင္းဘက္က ႐ႈျမင္တတ္သည့္ အေလ့အက်င့္ အားနည္းသျဖင့္ ၎တုိ႔ စိတ္အထင္ ေျပာမိေျပာရာ ေျပာလုိက္မိတတ္ၾက၏။ ထုိသုိ႔ အလြယ္တကူ လက္လြတ္စပါယ္ ေျပာလုိက္မိသျဖင့္ မိမိကုိယ္တုိင္လည္း အျပစ္ကေလးမ်ား ရတတ္သကဲ့သုိ႔ ၾကားရသည့္ သူမ်ားမွာလည္း အေတြးအမ်ိဳးမ်ိဳးျဖင့္ စိတ္မွာေလးလံ သြားတတ္၏။ အကယ္၍ အေကာင္းဘက္က ၾကည့္ျမင္တတ္သူဆုိလွ်င္ အေကာင္းကုိရွာၿပီး ေျပာဆုိတတ္သျဖင့္ မိမိကုိယ္တုိင္လည္း စိတ္အစဥ္ ရႊင္လန္းႏုိင္သကဲ့သုိ႔ ၾကားရသူမွာလည္း ပီတိပြားရမည္မွာ အမွန္ပင္ျဖစ္ပါ၏။ အေကာင္းမျမင္တတ္သည့္ အေလ့အက်င့္၊ ႏွလုံးသြင္း မမွန္သည့္ အေတြးအျမင္မ်ားသည္ ကုသုိလ္ရေရးထက္ အကုသုိလ္ အျပစ္ျဖစ္ႏုိင္မႈက ပုိမ်ားသျဖင့္ မည္သုိ႔ပင္ျဖစ္ေစ အေကာင္းျမင္တတ္ရန္ႏွင့္ ႏွလုံးသြင္းမွန္ေစရန္ ႀကိဳးစားအားထုတ္သင့္ပါေပ၏။

ဆုိလုိသည္မွာ ေလာကတြင္ လူအမ်ိဳးမ်ိဳး၊ အေျခအေနအမ်ိဳးမ်ိဳး၊ ပတ္၀န္းက်င္ အမ်ိဳးမ်ိဳးျဖင့္ က်င္လည္ေနၾကရသည္ ျဖစ္ရာ အျမင္မတတ္၊ အေတြးမတတ္၊ အၾကည့္မတတ္၊ အေနအထုိင္ မတတ္လွ်င္ အျပစ္ျဖစ္ၿပီး အကုသုိလ္ျဖစ္တတ္သျဖင့္ မည္သည့္အရာ၊ မည္သည့္ပုဂၢိဳလ္မ်ားျဖင့္ ေတြ႕ဆုံႀကံႀကိဳက္သည္ျဖစ္ေစ မိမိတုိ႔အေနျဖင့္ အေကာင္းဘက္က ႐ႈျမင္တတ္ရန္ႏွင့္ အကုသုိလ္မျဖစ္ေအာင္ ႏွလုံးသြင္းမွန္ကန္ရန္ ႀကိဳးစားသင့္ေၾကာင္း ဆုိလုိပါ၏။ တစ္စုံတစ္ခုကုိျဖစ္ေစ၊ တစ္စုံတစ္ေရာက္ကုိျဖစ္ေစ မေကာင္းအျမင္ျဖင့္ အဆုိးမ်ားကုိ ၾကည့္တတ္ၾကလွ်င္ အလြယ္တကူ အျပစ္ျမင္ကာ အကုသုိလ္ျဖစ္တတ္သျဖင့္ ေကာင္းကြက္မ်ားကုိရွာ၍ အေကာင္းကုိ ၾကည့္တတ္ရန္ ႀကိဳးစားအားထုတ္သင့္ေၾကာင္း အႀကံျပဳ တုိက္တြန္းလုိရင္း ျဖစ္ပါ၏။ အေကာင္းျမင္ျခင္းႏွင့္ ႏွလုံးသြင္းမွန္ကန္ျခင္းသည္ ကုသုိလ္ရရန္ႏွင့္ အကုသုိလ္အျဖစ္နည္းရန္ အေထာက္အပံ့ ျဖစ္ေစတတ္သျဖင့္ မိမိတုိ႔၏ စိတ္ကုိ အေကာင္းဘက္က ၾကည့္ျမင္တတ္ရန္ ေလ့က်င့္သင့္ေၾကာင္း အသိေပးလုိရင္း ျဖစ္ပါ၏။ ထုိသုိ႔သာ အေကာင္းဘက္က ႐ႈျမင္တတ္၊ ေကာင္းသည့္အရာမ်ားတြင္ ႏွလုံးသြင္းမွန္ကန္တတ္ၾကလွ်င္ မိမိအတြက္လည္း အျပစ္ကင္းၿပီး သူတပါးအတြက္လည္း အကုသုိလ္ အျဖစ္နည္းတတ္ၾကမည္မွာ အမွန္ပင္ ျဖစ္ပါေပ၏။

ထုိ႔ေၾကာင့္ မည္သူမဆုိ မိမိတုိ႔၏ ကုိယ္အမူအရာ၊ ႏႈတ္အမူအရာ၊ စိတ္အမူအရာမ်ားကုိ အမွီျပဳ၍ အကုသုိလ္အျပစ္ အျဖစ္လြယ္တတ္ၾကရာတြင္ အဆုိးျမင္တတ္ျခင္း၊ ႏွလုံးသြင္း မမွန္ကန္ျခင္းတုိ႔ေၾကာင့္လည္း အကုသုိလ္အျပစ္ ျဖစ္ႏုိင္ၾကသျဖင့္ ထုိသုိ႔ေသာ အကုသုိလ္အျပစ္ ျဖစ္ပြားမႈမ်ား နည္းပါးေစရန္ မည္သည့္အရာ မည္သည့္ပုဂၢိဳလ္မ်ား အေပၚတြင္မဆုိ အေကာင္းဘက္က ႐ႈျမင္ႏုိင္ရန္ႏွင့္ ႏွလုံးသြင္းမွန္ကန္ႏုိင္ရန္ မိမိတုိ႔၏ စိတ္အစဥ္ကုိ မေမ့မေလ်ာ့သည့္ သတိတရားျဖင့္ အစဥ္မျပတ္ ထိန္းသိမ္းျပဳျပင္သင့္ပါေၾကာင္း ေစတနာစကား ေမတၱာအားျဖင့္ ႏွစ္သစ္စရာ ဓမၼတစ္ခုအျဖစ္ ေရးသားတင္ျပလုိက္ရပါသည္။

စာေရးသူ = အရွင္၀ိစိတၱ (မနာပဒါယီ) ။

ပညတ္ႏွင့္ ပရမတ္…

ပညတ္ႏွင့္ ပရမတ္ဟူေသာ စကားမ်ားကုိ အေတာ္မ်ားမ်ား ၾကားသိေနၾကမည္ ျဖစ္၏။ စာေပမ်ားတြင္လည္း အေရးမ်ားသကဲ့သုိ႔ ဆရာေတာ္ အေတာ္မ်ားမ်ားကလည္း ေဟာေျပာေပးေနသျဖင့္ ရင္ႏွီးေနေသာ စကားမ်ား ျဖစ္၏။ သုိ႔ေသာ္ တိက်သည့္ အဓိပၸါယ္ႏွင့္ ဆုိလုိရင္းကုိကား မသိသူမ်ားလွ၏။ အမ်ားပညတ္ဟူ၍ ပညတ္ေနၾက၊ အမ်ားပရမတ္ဟူ၍ ပရမတ္ေနၾကေသာ္လည္း ထုိစကားမ်ား၏ အနက္အဓိပၸါယ္ကုိ ေျပာပါဟုဆုိေသာ္ မေျပာႏုိင္သူက မ်ားေနၾကမည္သာ ျဖစ္၏။ အခ်ိဳ႕မွာ ပညတ္ဟူေသာ စကား၊ ပရမတ္ဟူေသာ စကားမ်ားကုိ တြင္တြင္သုံးေနၾကေသာ္လည္း လက္ေတြ႕ပုိင္းတြင္ ပညတ္မ်ားျဖင့္ ႐ႈတ္ေထြးေနၿပီး စစ္မွန္သည့္ ပရမတ္သေဘာကုိ မသိသျဖင့္ ပညတ္ကုိ ပရမတ္ဟု ထင္ေနသူမ်ားအျဖစ္ ရွိေနတတ္၏။ အခ်ိဳ႕လည္း ပညတ္ႏွင့္ ပရမတ္မကဲြသျဖင့္ ပရမတ္ေယာင္ေယာင္ ပညတ္ေယာင္ေယာင္ျဖစ္ကာ လုိအပ္လွ်င္ အရာရာကုိ ပညတ္ဟုဆုိသူမ်ားလည္း ရွိေနတတ္၏။ စင္စစ္ ပညတ္ႏွင့္ ပရမတ္ကုိ ၀ိပႆနာဉာဏ္ျဖင့္ မခဲြျခားႏုိင္ေသးသမွ် လဲြမွားေနၾကမည္ ျဖစ္ေသာ္လည္း သညာသိအားျဖင့္ကား ထုိအသုံးမ်ားသည့္ ပညတ္ႏွင့္ ပရမတ္တုိ႔၏ အနက္အဓိပၸါယ္ကုိ သိထားရန္ လုိအပ္လွ၏။ ထုိ႔ေၾကာင့္ စာေပအဖြင့္မ်ားႏွင့္အညီ ပညတ္ႏွင့္ပရမတ္အေၾကာင္း အနည္းငယ္ တင္ျပရျခင္း ျဖစ္ပါ၏။

ပညတိၱအတၳ၊ ပရမတၳဟူေသာ စကားမ်ားကုိ ျမန္မာမႈျပဳကာ ပညတ္၊ ပရမတ္ဟု အလြယ္ေျပာဆုိ ေနၾကသည့္ ထုိစကားမ်ား၏ မူရင္းအနက္အဓိပၸါယ္ကုိ ဗုဒၶအဘိဓမၼာ စာေပမ်ားတြင္ ဥပမာအမ်ိဳးမ်ိဳးျဖင့္ ရွင္းလင္းဖြင့္ဆုိထား၏။ ဘာသာဋီကာ က်မ္းျပဳဆရာေတာ္ အရွင္ျမတ္ကလည္း ပညတၱိအတၳ၊ ပရမတၳတုိ႔၏ အဓိပၸါယ္မ်ားကုိ သၿဂဳႋဟ္ဘာသာဋီကာ က်မ္းစာတြင္ ဖြင့္ဆုိရွင္းျပထား၏။ ဘာသာဋီကာက်မ္းျပဳ ဆရာေတာ္ အရွင္ဇနကာဘိ၀ံသက “လူနတ္ျဗဟၼာ စေသာ သက္ရွိသတၱ၀ါ အေကာင္အထည္ ျဒဗ္ႏွင့္ ေရေျမေတာေတာင္ အိမ္ေက်ာင္းစေသာ သက္မဲ့အရာ၀တၳဳ ဟူသည္ကုိ ပညတၱိအတၳဟု ဆုိေၾကာင္း၊ ေရွးလူႀကီးသူမတုိ႔ သမုတ္ထားအပ္ေသာ အနက္ျဒဗ္ျဖစ္ေသာေၾကာင့္ ထုိပညတၱိအတၳကုိ သမၼဳတိအတၳဟုလည္း ဆုိေၾကာင္း” စသည္ျဖင့္ ပညတ္၏ အဓိပၸါယ္ကုိ ဖြင့္ဆုိရွင္းျပ၏။ ပရမတၳ၏ အဓိပၸါယ္ႏွင့္ ပတ္သက္၍လည္း “ပရမတၳဟူသည္ မုခ်ဆတ္ဆတ္ျဖစ္ေသာ အနက္သေဘာ၊ ဗေလာင္းဗလဲ ေျပာင္းလဲျခင္းသေဘာ မရွိေသာ အနက္သေဘာကုိ ဆုိေၾကာင္း” စသည္ျဖင့္ ရွင္းျပ၏။

ထုိပညတ္ ပရမတ္တုိ႔တြင္ ပညတ္သည္ အကယ္စင္စစ္ ထင္ရွားမရွိလွေပ။ ပုထုဇင္တုိ႔က အဟုတ္အမွန္ ရွိသည္ဟု ထင္ၾကေသာ္လည္း အေသအခ်ာ ခဲြျခမ္းစစ္သည့္အခါ အမွန္တကယ္မရွိ ျဖစ္ေနတတ္ေပ၏။ လူေကာင္ႀကီးကုိ စစ္ေဆးလွ်င္ ဆံပင္အေမြးစသည့္ ေကာ႒ာသ အစုအေ၀းကုိသာ ေတြ႕ရမည္ျဖစ္ၿပီး လူကုိေတြ႕ရမည္ မဟုတ္ေပ။ ထုိ႔အတူ ဆံပင္အေမြး စသည္ကုိ စစ္ေဆးျပန္လွ်င္လည္း ဆံပင္ အေမြးစသည္ကုိ မေတြ႕ရဘဲ ႐ုပ္အစုအေ၀းကုိသာ ေတြ႕ရမည္ျဖစ္၏။ ဤသည္မွာ ပညတ္ဟူသမွ်တုိ႔၏ သေဘာပင္ျဖစ္၏။ ေလာက အမွတ္အသားမ်ားအရ ရွိသည္ဟု ဆုိရေသာ္လည္း ဉာဏ္ျဖင့္ စစ္ေဆးၾကည့္သည့္အခါ အထင္အရွား မရွိတတ္ၾကေပ။ ႐ုပ္နာမ္ဟူေသာ ပရမတ္သည္သာ အမွန္ရွိေနၿပီး ဉာစ္ျဖင့္စစ္ေဆးႏုိင္ေလ အမွန္ရွိေၾကာင္း ထင္ရွားေလ ျဖစ္ေပ၏။ ထုိ႔ေၾကာင့္ ပညတ္သည္ ရွိေသာ္လည္း မရွိသည့္တရား၊ ပရမတ္သည္ကား ၾကည့္ႏုိင္ေလ ရွိေလတရားျဖစ္ေၾကာင္း ဆုိျခင္းျဖစ္၏။

ထုိ႔အတူ ပညတ္သည္ ေဖာက္ျပန္တတ္သည့္ တရားျဖစ္ၿပီး ပရမတ္သည္ကား မေဖာက္ျပန္တတ္သည့္ တရားျဖစ္သည္မွာလည္း ထင္ရွားလွ၏။ ဥပမာအားျဖင့္ လူဟူေသာ ခႏၶာကုိယ္ျဒပ္ အထည္ပညတ္ႀကီးကုိ ဖ်က္စီး၍ ဆံပင္တစ္ပုံ၊ အေမြးတစ္ပုံ၊ ေျခသည္းလက္သည္း တစ္ပုံ၊ အ႐ုိးတစ္ပုံ၊ သြားတစ္ပုံ၊ အေရတစ္ပုံ စသည္ျဖင့္ စုပုံထားလွ်င္ လူမဟုတ္ေတာ့ေပ။ လူဟူေသာ ပညတ္ႀကီး ေဖာက္ျပန္သြားၿပီ ျဖစ္၏။ ဆံပင္အေမြးစသည့္ ပညတ္မ်ားသာ ရွိေလေတာ့၏။ ထုိ ဆံပင္အေမြးစသည့္ အစုပုံမ်ားထဲမွ အ႐ုိးဟူေသာ ပညတ္အစုကုိလည္း မီး႐ိႈ႕ဖ်က္စီးလုိက္ပါက အ႐ုိးဟူသည္ မရွိေတာ့ဘဲ အ႐ုိးဟူေသာ ပညတ္မွ မီးေသြးျပာဟူေသာ ပညတ္သုိ႔ ေျပာင္းလဲသြားေလေတာ့၏။ ထုိမီးေသြးကုိလည္း မႈန္႔မႈန္႔ညက္ညက္ ေထာင္းထုျပန္လွ်င္ မီးေသြးမဟုတ္ေတာ့ဘဲ ေျမမႈန္႔အျဖစ္ ေျပာင္းသြားျပန္၏။ ဤသည္မွာ ပညတ္ဟူသမွ်တုိ႔၏ ထာ၀ရမတည္ ေဖာက္ျပန္ေျပာင္းလဲတတ္သည့္ သေဘာပင္ ျဖစ္၏။

ပရမတ္သေဘာသည္ကား မည္သည့္အခ်ိန္၊ မည္သုိ႔ေသာ အရာမ်ားတြင္မွ ေျပာင္းလဲေဖာက္ျပန္ျခင္း သေဘာမရွိလွေပ။ ဥပမာအားျဖင့္ ႐ုပ္နာမ္တရားတုိ႔တြင္ ပထ၀ီ၊ အာေပါ၊ ေတေဇာ၊ ၀ါေယာဟူေသာ ဓာတ္ႀကီးေလးပါး သေဘာတရားမ်ား ပါရွိ၏။ ပထ၀ီဓာတ္သည္ ခုိင္မာျခင္း (ကကၡဠ) သေဘာရွိ၏။ ထုိ႔ေၾကာင့္ မည္သည့္ ႐ုပ္နာမ္တြင္မဆုိ ထုိသေဘာကုိ ေတြ႕ရမည္ ျဖစ္၏။ အထက္တြင္ ဆုိခဲ့သည့္ ေျမမႈန္႔တြင္လည္း ဤပထ၀ီဓာတ္မႈန္႔မ်ား မ်ားစြာပါရွိ၏။ ထုိပထ၀ီဓာတ္၏ ခုိင္မာျခင္း (ကကၡဠ) သေဘာကုိ ဖဲြ႕စည္းျခင္း (အာဗႏၶ) သေဘာသုိ႔ ေျပာင္းလြဲသြားေအာင္ ေျပာင္း၍ မရေပ။ ထုိ႔အတူ စိတ္၏အာ႐ုံကုိ သိျခင္း (၀ိဇာနန) သေဘာကုိ ေတြ႕ထိျခင္း (ဖုသန)စေသာ သေဘာသုိ႔ လည္းေကာင္း၊ ဖႆ၏ ေတြ႕ထိျခင္း (ဖုသန) သေဘာကုိ ခံစားျခင္း (အႏုဘာ၀)စေသာ သေဘာသုိ႔လည္းေကာင္း စသည္ျဖင့္ ေျပာင္းလဲသြားေအာင္ မည္သူမွ် မျပဳလုပ္ႏုိင္ေပ။ နိဗၺာန္၏ ၿငိမ္းေအးျခင္း (သႏၲိ) သေဘာ၏ မေဖာက္္ျပန္မႈကား ဆုိဖြယ္မရွိလွေပ။ အလားတူပင္။ ေလာဘစသည္ တုိ႔သည္လည္း လုိခ်င္မႈစေသာ သေဘာမွ မေျပာင္းလဲ၊ အေလာဘစသည္ တုိ႔သည္လည္း မလုိခ်င္မႈ သေဘာမွ မေျပာင္းလဲၾကဘဲ မိမိ၏ မေဖာက္ျပန္ျခင္း ပရမတ္သေဘာအတုိင္း တစ္သမတ္တည္းပင္ တည္ရွိေနေလ၏။ ေကာင္းလွ်င္လည္း ေကာင္းသည့္အတုိင္း၊ မေကာင္းလွ်င္လည္း မေကာင္းသည့္အတုိင္းသာ တည္ရွိေနေပ၏။ ဤသည္မွာ ပရမတ္ဟူသမွ်တုိ႔၏ မေဖာက္ျပန္ျခင္း၊ မေျပာင္းလဲျခင္း သေဘာပင္ ျဖစ္ပါ၏။

စင္စစ္ ပညတ္ႏွင့္ ပရမတ္တုိ႔သည္ ဆက္စပ္ေနသည့္ တရားမ်ားျဖစ္ၿပီး အသီးသီး အမွီျပဳကာ အက်ိဳးျပဳေနသည့္ တရားမ်ားျဖစ္၏။ ပညာရွင္တုိ႔အဆုိအရ ႏွမ္းမွ ဆီကုိ ထုတ္ယူရသကဲ့သုိ႔ ပရမတ္အႏွစ္ကုိလည္း ပညတ္မွပင္ ဉာဏ္ျဖင့္ ထုတ္ယူၾကရမည္သာ ျဖစ္၏။ ဥပမာအားျဖင့္ လူဟူေသာ ပညတ္ကုိ ဉာဏ္ျဖင့္ ခဲြဖ်က္၍ ဆံပင္တျခား၊ အေမြးတျခား၊ ေျခသည္းလက္သည္း တျခား၊ သြား၊ အေရ၊ အ႐ုိး၊ အေၾကာ စသည္ တျခားအျဖစ္ ခဲြၾကည့္လွ်င္ လူဟူသည့္ ပုံသဏၭာန္ မရွိဘဲ ဆံပင္၊ အေမြး စသည္သာ ရွိမည္ျဖစ္၏။ ထုိဆံပင္စသည္ မ်ားသည္လည္း ပညတ္မ်ားသာ ျဖစ္၏။ ဆံပင္စသည္ကုိ ထပ္၍ စစ္ေဆးၾကည့္လွ်င္ ေသးငယ္သည့္ အ႒ကလာပ္ ႐ုပ္ေလးမ်ားသာ ပူးတဲြေပါင္းစပ္ေနသည္ကုိ ေတြ႕ရမည္ျဖစ္၏။ ထုိ႔ေၾကာင့္ ဆံပင္စသည့္ အေခၚအေ၀ၚမ်ားသည္ အမွန္တကယ္ မရွိသည့္ ပညတ္မ်ားျဖစ္ၿပီး ထုိဆံပင္စသည္တုိ႔တြင္ အမွန္ရွိသည္မွာ ေသးငယ္သည့္ အ႒ကလာပ္ ႐ုပ္ေလးမ်ားေခၚ ပရမတ္မ်ားသာ အမွန္ရွိေနသည္မ်ား ျဖစ္ေၾကာင္းေတြ႕ရမည္ ျဖစ္၏။ ဤသုိ႔ေသာ ႐ုပ္ကလာပ္မ်ားျဖစ္သည့္ ပရမတ္သေဘာမ်ားအထိ ျမင္ေအာင္ ထုတ္ယူၾကရမည္သာ ျဖစ္ပါ၏။

ထုိ႔အျပင္ လူဟူေသာျဒဗ္တြင္လည္း အာ႐ုံကုိ သိတတ္ထိတတ္ ခံစားတတ္သည့္ စိတ္ ေ၀ဒနာ ဖႆစသည့္ နာမ္ပရမတ္မ်ားလည္း ရွိေနသည္ကုိ ေတြ႕ရမည္ျဖစ္၏။ အစစ္အမွန္ ထုတ္ယူရမည္ဆုိလွ်င္ လူဟူေသာ သက္ရွိပညတ္မွ ႐ုပ္နာမ္ဟူေသာ ပရမတ္ကုိ ထုတ္ယူၾကရမည္ ျဖစ္၏။ ထုိ႔အတူ သတ္မဲ့ပညတ္ တုိ႔တြင္လည္း ေတာဟူသည္ သစ္ပင္အမ်ား စုေပါင္းေနေသာ အရာ၀တၳဳမ်ားသာ ျဖစ္ၿပီး ထုိသစ္ပင္မ်ားကုိ တစ္ခုခ်င္း ခဲြျခားၾကည့္ွလွ်င္ ေတာဟူသည္ ျပစရာ မရွိလွေပ။ ထုိသုိ႔ေသာ သက္မဲ့ပညတ္မ်ားမွလည္း အ႒ကလာပ္႐ုပ္ဟူေသာ ပရမတ္သေဘာကုိ ထုတ္ယူၾကရမည္သာ ျဖစ္ပါ၏။ ဤသုိ႔လွ်င္ သက္ရွိသက္မဲ့ ပညတ္မ်ားမွ ႐ုပ္နာမ္ဓမၼဟူေသာ ပရမတ္သေဘာကုိ ထုတ္ယူၾကရန္ တုိက္တြန္းၾကျခင္း ျဖစ္၏။

စင္စစ္ ထုိသုိ႔တုိက္တြန္း သမႈျပဳၾကေသာ္လည္း ထုိပညတ္ႏွင့္ ပရမတ္သေဘာကုိ အမွန္အစစ္သိရန္ မလြယ္လွေပ။ အထူးသျဖင့္ ပုထုဇင္တုိ႔သည္ကား ပရမတ္၏ သေဘာအမွန္ကုိ မသိႏုိင္ၾကေပ။ အေကာင္အထည္ ပုံဟန္မ်ားက ဖုံးအုပ္ထားသျဖင့္ ပညတ္မ်ားအေပၚတြင္သာ စိတ္အစဥ္ က်က္စားေနေလ့ရွိၾကေပ၏။ အရိယာသူေတာ္ေကာင္း မ်ားသည္သာ လူေကာင္နတ္ေကာင္ အရာ၀တၳဳစသည့္ အထည္ျဒဗ္မ်ားကုိခြာ၍ ႐ုပ္နာမ္ဓမၼဟူေသာ ပရမတ္သေဘာကုိ သိႏုိင္က်က္စားႏုိင္ေပ၏။ ထုိ႔ေၾကာင့္ ပုထုဇင္မ်ားအေနျဖင့္ မည္မွ်ပင္ ပညတ္ပရမတ္ ကဲြသည္ဟုဆုိေသာ္လည္း ထုိကဲြျပားသိမႈသည္ ပညတ္သိမွ်သာ ျဖစ္ေနၿပီး အရိယာ အျဖစ္ေရာက္မွသာ ပညတ္ကုိခြါ၍ ပရမတ္အသိျဖင့္ သိႏုိင္ၾကေၾကာင္း ဆုိျခင္းျဖစ္၏။

ထင္ရွားသည့္ သာဓကတစ္ခုအားျဖင့္ ျပရလွ်င္ “လူသြားသည္”ဟူသည့္ သေဘာကုိ ပုထုဇင္တုိ႔က လူအထည္ကုိယ္ႀကီး သြားသည္ဟု ထင္ျမင္ၾကမည္ ျဖစ္၏။ အရိယာတုိ႔ကား ထုိသုိ႔မျမင္။ “လူသြားသည္”ဟု ဆုိရာတြင္ အမွန္စင္စစ္ လူေကာင္းႀကီးသြားသည္ မဟုတ္၊ သြားႏုိင္သည့္ လူေကာင္ႀကီးဟူသည္ မရွိ၊ သြားလုိေသာ စိတ္ဆႏၵ ျဖစ္ေပၚလာမႈေၾကာင့္ ၀ါေယာဓာတ္ လြန္ကဲၿပီး လုိရာသုိ႔ ပုိ႔ေပးႏုိင္သည့္ သတၱိထူး ၀ိညတ္ရွိသည့္ စိတၱဇ႐ုပ္မ်ား ျဖစ္ေပၚလာကာ ထုိ၀ိညတ္ႏွင့္တကြ ၀ါေယာဓာတ္တုိ႔၏ တြန္းထုိးလႈပ္ရွားမႈေၾကာင့္သာ ႐ုပ္ကလာပ္ အစုအေ၀းတုိ႔၏ ေနရာမွ ေရြ႕လ်ားမႈ ျဖစ္ျခင္းသာ ျဖစ္သည္ဟု ျမင္ၾက၏။ ဤကား ပညတ္အသိရွိသည့္ ပုထုဇင္မ်ား၏ ပညတ္အျမင္ႏွင့္ ပရမတ္အသိရွိသည့္ အရိယာတုိ႔၏ ပရမတ္အျမင္ ကဲြျပားမႈပင္ ျဖစ္ပါ၏။ ထုိ႔ေၾကာင့္ ထုိသုိ႔ေသာ အျမင္အသိ မတူမႈမ်ားေၾကာင့္ ပညတ္ႏွင့္ ပရမတ္တုိ႔သည္ သိရွိကဲြျပားရန္ ခက္ခဲလွေၾကာင္း ဆုိျခင္း ျဖစ္ပါ၏။

ဆုိလုိသည္မွာ ပညတ္ႏွင့္ ပရမတ္တုိ႔သည္ သေဘာသြားခ်င္း မတူသကဲ့သုိ႔ အက်ိဳးျပဳပုံခ်င္းလည္း မတူညီေၾကာင္း ဆုိလုိပါ၏။ ပညတ္သည္ ေဖာက္ျပန္ေျပာင္းလဲတတ္သည့္ သေဘာရွိၿပီး ပရမတ္သည္ မေဖာက္မျပန္ တစ္သမွတ္တည္း တည္ေနသည့္ သေဘာရွိေၾကာင္း သိေစလုိရင္း ျဖစ္ပါ၏။ ထုိသုိ႔ သေဘာသြားခ်င္း မတူေသာ္လည္း ဆက္စပ္မႈ ရွိေနသျဖင့္ ပညတ္သေဘာမွ ပရမတ္ သေဘာတရားမ်ားကုိ ထုတ္ယူၾကရန္ႏွင့္ ပညတ္သိမွ ပရမတ္အသိ အထိေရာက္ရန္ အားထုတ္ၾကရမည္ ျဖစ္ေၾကာင္း တုိက္တြန္းလုိရင္း ျဖစ္ပါ၏။ ပညတ္အစဲြမွသည္ ပရမတ္ကဲြသည္အထိ ႀကိဳးစားၾကရန္ ျဖစ္ပါ၏။ ပညတ္မွသည္ ပရမတ္ကုိ ထုတ္ယူရမည္ ျဖစ္သျဖင့္ ပညတ္ကုိ ပယ္ရမည္မဟုတ္ဘဲ ပညတ္ကုိ ပညတ္အတုိင္းထားကာ ပရမတ္အျမင္ျဖင့္ ျမင္ႏုိင္ရန္ အားထုတ္ရမည္သာ ျဖစ္ပါ၏။ ထုိသုိ႔ မဟုတ္လွ်င္ ပရမတ္အမွန္လည္းမျမင္ ပညတ္သေဘာလည္း မသိဘဲ ေနရာတကာ လုိလွ်င္ပရမတ္၊ မလုိလွ်င္ ပညတ္ဟု ဆုိတတ္သည္အထိ အမွတ္မွားတတ္ေပ၏။

ထုိ႔ေၾကာင့္ ပညတ္ႏွင့္ပရမတ္တုိ႔၏ သေဘာသဘာ၀ကုိ ဉာဏ္ျဖင့္မသိႏုိင္ ေသးေသာ္လည္း သညာသိျဖင့္ အေကာင္းဆုံးသိကာ အမွားအမွန္ ခြာျခားႏုိင္ေစဖုိ႔ ႀကိဳးစားအားထုတ္ၾကရန္ႏွင့္ ထုိမွတစ္ဆင့္တက္ကာ ပညတ္အသိမွ ပရမတ္အသိအထိ သိရွိႏုိင္ေစဖုိ႔ ၀ိပႆနာအလုပ္ကုိ ႀကိဳးစားအားထုတ္ၾကပါဟု တုိက္တြန္းရင္း ဗုဒၶစာေပလာ ပညတ္ႏွင့္ ပရမတ္အေၾကာင္း တစ္ေစ့တစ္ေစာင္းကုိ ေစတနာအားျဖင့္ မိတ္ဆက္စကား ပါးလုိက္ရပါသည္။
က်မ္းကုိး = သၿဂႋဟ္ဘာသာဋီကာ (အရွင္ဇနကာဘိ၀ံသ)

စာေရးသူ = အရွင္၀ိစိတၱ (မနာပဒါယီ) ။

ဒု - သ - န - ေသာ…

ဒု - သ - န - ေသာ ဆုိတဲ့ ဒီစကား ေလးလုံးအေၾကာင္း မၾကာမၾကာ အေမးခံရဖူးပါတယ္။ တစ္ခ်ိဳ႕လည္း ၾကားဖူးေနေပမယ့္ အဓိပၸါယ္ တိတိက်က် မသိတဲ့အတြက္ ေမးၾကျခင္းျဖစ္သလုိ တစ္ခ်ိဳ႕လည္း စာအုပ္စာေပေတြ ဖတ္ရင္းၾကားညပ္ပါလာလုိ႔ ဖတ္လုိက္ရေပမယ့္ အက်ယ္မရွင္းထားေတာ့ ဘာမွန္းမသိ ျဖစ္တဲ့အတြက္ ေမးၾကတာလည္း ရွိပါတယ္။ တကယ္ေတာ့ ဒီအသံေတြဟာ မေကာင္းတဲ့ အလုပ္ေၾကာင့္ မေကာင္းတဲ့ ဘ၀ကေန ခံစားေနရတဲ့ မေကာင္းက်ိဳးေတြအေပၚ ေနာင္တရတဲ့ သူေတြရဲ႕ သံေ၀ဂနဲ႔အတူ အသိေပးတဲ့ သတိေပးသံံေတြပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီ စကားေလးေတြ ျဖစ္ေပၚခဲ့ရျခင္း အေၾကာင္းရဲ႕ အတိတ္ကုိ ျပန္ၾကည့္လုိက္ရင္ ေၾကာက္လန္႔စရာ တကယ့္ကုိပဲ ေကာင္းလွပါတယ္။ ဒီအသံပုိင္ရွင္ေတြရဲ႕ အတိတ္က လုပ္ရပ္ေတြဟာ ေၾကာက္တတ္မယ္ဆုိရင္ တကယ္ပဲ ေၾကာက္စရာ ျဖစ္ပါတယ္။ ျမတ္ဗုဒၶအေနနဲ႔ ဒီ အေၾကာင္းတရားကုိ ေဟာၾကားျဖစ္ခဲ့တာကေတာ့ ေကာသလဘုရင္နဲ႔ ဆက္စပ္ေနပါတယ္။

ျမတ္စြာဘုရားရွင္ သာ၀တၳိျပည္၊ ေဇတ၀န္ ေက်ာင္းေတာ္မွာ သီတင္းသုံး ေနေတာ္မူခ်ိန္က ျဖစ္ပါတယ္။ တစ္ေန႔ သာ၀တၳိျပည္ရွင္ ေကာသလဘုရင္ဟာ တုိင္းခန္းလွည့္လည္ရင္း မထင္မရွား ဆင္းရဲသား အမ်ိဳးသမီး တစ္ဦးကုိ ႏွစ္သက္သေဘာက်ခဲ့ပါတယ္။ နန္းေတာ္ျပန္ေရာက္ၿပီး အဲဒီအမ်ိဳးသမီး အေၾကာင္းကုိ စုံးစမ္းခုိင္းတဲ့အခါ အိမ္ေထာင္ရွိ အမ်ိဳးသမီး တစ္ေယာက္ဆုိတာ သိခဲ့ရေပမယ့္ ဘုရင္ေကာသလဟာ အမ်ိဳးသမီး အေပၚစဲြလန္းေနမိတဲ့ အတြက္ ဒီအမ်ိဳးသမီးကုိ အရယူဖုိ႔ သူမရဲ႕ ေယာက်္ားကုိေခၚၿပီး နန္းေတာ္မွာ အလုပ္ခန္႔ခဲ့ပါတယ္။ ေကာသလမင္းႀကီးဟာ အမ်ိဳးသမီးဟာ လင္ရိွမယား ျဖစ္ေနတဲ့အတြက္ အဲဒီလင္ေယာက်္ားကုိ တစ္နည္းနည္းနဲ႔ အျပစ္ရွာၿပီး အျပစ္အတုိင္း အဆုံးစီရင္ကာ က်န္ခဲ့တဲ့ အမ်ိဳးသမီးကုိ သိမ္းပုိက္မယ္ဆုိတဲ့ ရည္ရြယ္ခ်က္နဲ႔ သူဆင္းရဲသား လင္ေယာက်္ားကုိ နန္းေတာ္မွာ တာ၀န္ေပးခဲ့ျခင္း ျဖစ္ပါတယ္။

လင္ရွိမယားကုိ သိမ္းပုိက္လုိတဲ့ ဘုရင္ဟာ ရည္ရြယ္ခ်က္အတုိင္း တစ္ေန႔ေတာ့ သူဆင္းရဲသား ေယာက်္ားကုိ တာ၀န္တစ္ခုကုိ ေစခုိင္းခဲ့ပါတယ္။ ဘုရင္ႀကီးက “အခ်င္းေယာက်္ား… ငါ့ဘုရင္နန္းေတာ္ကေန တစ္ယူဇနာ ေက်ာ္ေက်ာ္ေလာက္မွာ ရွိတဲ့ ျမစ္တစ္ခုကုိသြားၿပီး အဲဒီမွာရွိတဲ့ ကုမုျဒာၾကာပန္းနဲ႔ အ႐ုဏ၀တီေျမကုိ ငါဘုရင္ ေရးခ်ိဳးခ်ိန္အမီ ေဆာင္ယူကာ ဆက္သရမယ္၊ အခ်ိန္မီ ေရာက္မလာရင္ သင့္ကုိမင္းျပစ္မင္းဒဏ္ ေပးမယ္၊ အျမန္သြားၿပီး ေဆာင္ယူခဲ့ေလာ့”လုိ႔ မင္းအမိန္႔နဲ႔ ေစခုိင္းခဲ့ပါတယ္။ ဘုရင္ႀကီးဟာ မျဖစ္ႏုိင္တာကုိ တမင္အျပစ္ရွာၿပီး ခုိင္းတဲ့သေဘာ ျဖစ္ေပမယ့္ မင္းခေယာက်္ား သူဆင္းရဲသားကေတာ့ အမိန္႔အတုိင္း သြားေရာက္ ေဆာင္ယူရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။

ဒါနဲ႔ သူဆင္းရဲသားလည္း ဇနီးမယားကုိ အက်ိဳးအေၾကာင္းေျပာကာ ထမင္းရိကၡာျပင္ေစၿပီး တစ္ယူဇနာခရီးကုိ အၿပီးႏွင္ခဲ့ပါတယ္။ လမ္းခရီးမွာ ထမင္းစာခ်ိန္ေရာက္လုိ႔ ထမင္းစားၿပီးတဲ့အခါ ပါလာတဲ့ ထမင္းဟင္းမ်ားရဲ႕ တစ္ခ်ိဳ႕တစ္၀က္ကုိ ခရီးသြား ေယာက်္ားကုိလည္း လွဴကာ က်န္တဲ့အစားအစာေတြကုိလည္း ျမစ္ထဲမွာ ရွိတဲ့သတၱ၀ါေတြကုိ ေကၽြးေမြးလွဴဒါန္းၿပီး သစၥာျပဳလုိက္ပါတယ္။ တုိတုိေျပာရရင္ ဒီကုသုိလ္ေကာင္းမႈေၾကာင့္ပဲ မရႏုိင္တဲ့ ကုမုျဒာၾကာနဲ႔ အ႐ုဏ၀တီေျမကုိ ရရွိခဲ့ပါတယ္။ ဘုရင္အမိန္႔အတုိင္း လုိအပ္တာကုိ ယူေဆာင္ၿပီး နန္းေတာ္သုိ႔ အခ်ိန္မီေရာက္ေအာင္ ျပန္လာခဲ့ေပမယ့္ အႀကံႀကီးတဲ့ ဘုရင္ႀကီးဟာ သူဆင္းရဲသား မေရာက္ခင္ နန္းေတာ္ၿမိဳ႕တံခါးကုိ ေစာေစာ အပိတ္ခုိင္းလုိက္ပါတယ္။ ဆင္းရဲသားေယာက္်ားဟာ ၿမိဳ႕တံခါး ပိတ္ထားတဲ့အတြက္ အဲဒီည အိပ္စရာမရွိတဲ့အခါ ေနာက္ဆုံး သတၱ၀ါေတြရဲ႕ ထုံးစံအတုိင္း ဒုကၡေရာက္မွ ဘုရားေက်ာင္းကန္ကုိ သတိရကာ ျမတ္စြာဘုရားေက်ာင္းေတာ္မွာ သြားေရာက္အိပ္စက္ခဲ့ရပါတယ္။

ေကာသလဘုရင္ဟာ အဲဒီညမွာ ဆင္းရဲသားေယာက်္ားကုိ မင္းဒဏ္နဲ႔ အဆုံးစီရင္ၿပီး သူ႔မယားကုိ သိမ္းပုိက္ဖုိ႔အေရး၊ သူမနဲ႔အတူ ေနထုိင္ႏုိင္ေရး စတဲ့အေတြးေတြနဲ႔ ကိေလသာမီး ေတာက္ေလာင္ကာ အိပ္မရ ျဖစ္ေနခဲ့ပါတယ္။ အိမ္မေပ်ာ္ ျဖစ္ေနတဲ့ ဘုရင္ဟာ ညဥ့္နက္နက္အခ်ိန္မွာ ေလာဟကုမၻီငရဲမွာ ငရဲခံေနရတဲ့ ငရဲသားေလးေယာက္ရဲ႕ အသံကုိ ထူးထူးျခားျခား ၾကာလုိက္ရပါတယ္။ အဲဒီငရဲသား ေလးေယာက္ဟာ ငရဲခံရင္း သူတုိ႔မွားခဲ့တဲ့ အမွားအတြက္ ခံရတဲ့ ဒုကၡေတြကုိ တစ္ေယာက္နဲ႔တစ္ေယာက္ ၾကားရေအာင္ ေအာ္ဟစ္ညဥ္းညဴ ေျပာၾကားဖုိ႔ ႀကိဳးစားၾကရင္း အျပည့္အစုံ မေျပာႏုိင္ဘဲ တစ္ေယာက္က “ဒု”၊ တစ္ေယာက္က “သ”၊ တစ္ေယာက္က “န”၊ တစ္ေယာက္က “ေသာ”လုိ႔ တစ္လုံးစီေလာက္ပဲ ေအာ္ေျပာႏုိင္ၾကၿပီး ငရဲအုိးထဲ ျပန္ျမဳပ္သြားခဲ့ၾကပါတယ္။ အိပ္မေပ်ာ္ျဖစ္ေနတဲ့ ေကာသလမင္းႀကီးဟာ အဲဒီအသံႀကီးေတြကုိ ၾကားၿပီး အရမ္းထိတ္လန္႔ကာ ဘယ္လုိမွ အိပ္မရေတာ့ဘဲ တစ္ညလုံး မုိးလင္းခဲ့ရပါတယ္။

မနက္လင္းေတာ့ ေကာသလဘုရင္ဟာ ညကအျဖစ္အပ်က္ေတြကုိ ေတြးေတာေၾကာက္လန္႔ၿပီး ပညာရွိပုေရာဟိတ္ကုိ ေမးျမန္းတဲ့အခါ ပုေရာဟိတ္ပုဏၰားက “အရွင္မင္းႀကီး ဒါဟာ အရွင္မင္းႀကီး အသက္အႏၲရအတြက္ စုိးရိမ္စရာ ျဖစ္ပါတယ္၊ ဒီအႏၲရာယ္ေတြကင္းဖုိ႔ သဗၺသတဆုိတဲ့ ယဇ္ကုိ ပူေဇာ္ရပါမယ္၊ ဒီယဇ္ပူေဇာ္ဖုိ႔အတြက္ ဆင္၊ ျမင္း၊ ႏြားလဥသဘ၊ ႏုိ႔ညႇစ္ႏြားမ၊ ဆိတ္၊ အာဇာနည္ျမင္း၊ ၾကက္၊ ၀က္၊ သတုိးသား၊ သတုိးသမီး စသျဖင့္ သတၱ၀ါတစ္မ်ိဳးမ်ိဳးကုိ တစ္ရာစီျပဳကာ သတ္ၿပီး ပူေဇာ္ရပါမယ္၊ အဲဒါဆုိ ဘုရင္ႀကီးရဲ႕ အသက္အႏၲရာယ္အတြက္ စုိးရိမ္စရာ မရွိပါ အရွင္မင္းႀကီး”လုိ႔ ေလွ်ာက္တင္လုိက္ပါတယ္။ ေကာသလဘုရင္ဟာ ဉာဏ္အျမင္နည္းပါးၿပီး ကုိယ့္အသက္ရွင္ေရးဆုိ ဘာမဆုိလုပ္ႏုိင္တဲ့သူ ျဖစ္တဲ့အတြက္ ပုေရာဟိတ္ေျပာတဲ့အတုိင္း စီရင္ေစပါတယ္။ ဘုရင္ရဲ႕ ယဇ္ပူေဇာ္မႈအစီအစဥ္ေၾကာင့္ တုိင္းျပည္တစ္ျပည္လုံး အုပ္အုပ္က်က္က်က္ျဖစ္ၿပီး သားသမီးပါသြားတဲ့ မိဘေဆြမ်ိဳးေတြဟာ အမ်ိဳးမ်ိဳးပူေဆြး ငုိေၾကြးၾကပါတယ္။ ဒီအသံေတြေၾကာင့္ ေကာသလမင္းႀကီးရဲ႕ မိဘုရားျဖစ္တဲ့ ပညာရွိ မလႅိကာမိဘုရားဟာ ဘုရင္ႀကီးကုိေတြ႕ၿပီး ဒါဟာ လမ္းမွန္တဲ့ အလုပ္မဟုတ္တဲ့ အေၾကာင္း၊ ဒီျပႆနာကုိ ေျဖရွင္းေပးႏုိင္မွာ ဘုရားရွင္သာ ျဖစ္ေၾကာင္းနဲ႔ ဘုရားရွင္ထံ သြားေရာက္ေလွ်ာက္ၾကားဖုိ႔ အေၾကာင္း အႀကံျပဳလုိက္ပါတယ္။ ေနာက္ဆုံးေတာ့ ေကာသလမင္းႀကီးဟာ မိဘုရားႀကီးရဲ႕ အႀကံအတုိင္း ဘုရားရွင္ထံ သြားေရာက္ခဲ့ပါတယ္။

ဘုရားရွင္ထံ ေရာက္တဲ့အခါ ေကာသလမင္းႀကီးက ညကၾကားခဲ့ရတဲ့ အသံေတြအေၾကာင္း ေလွ်ာက္ထားတဲ့အခါ ျမတ္ဗုဒၶက အဲဒီအသံေတြဟာ တျခားမဟုတ္ မေကာင္းတဲ့ ကာေမသုမိစၧာစာရ ကံေၾကာင့္ ေလာဟကုမၻီငရဲမွ က်ေရာက္ေနတဲ့ ငရဲသား ေလးေယာက္တုိ႔ရဲ႕ အသံပဲျဖစ္ေၾကာင္း မိန္႔ေတာ္မူကာ အဲဒီ ငရဲသားေတြရဲ႕ အတိတ္အေၾကာင္းကုိ ေဟာေတာ္မူပါတယ္။

ျမတ္ဗုဒၶက “ဒီငရဲသားေတြဟာ ကႆပ ျမတ္စြာဘုရားရွင္ လက္ထက္တုန္းက အတူသြားအတူလာ အတူေပ်ာ္ပါး စားေသာက္ၾကတဲ့ ခ်မ္းသားတဲ့ သူေ႒းသားေတြ ျဖစ္ခဲ့ၾကေၾကာင္း၊ သူေ႒းသားေလးေယာက္ဟာ ေငြေၾကး ခ်မ္းသာၾကတဲ့အတြက္ အေပ်ာ္အပါး အမ်ိဳးမ်ိဳးကုိ ေပ်ာ္ပါးၾကရင္း ေနာက္ဆုံးသူတုိ႔ ေလးေယာက္တုိင္ပင္ကာ စည္းစိမ္ဥစၥာေတြကုိ ေခ်ာေမာလွပတဲ့ အမ်ိဳးသမီးေတြကုိ ေပးကာ သူတုိ႔နဲ႔ ေပ်ာ္ပါးတဲ့ အခါ အသုံးျပဳၾကဖုိ႔ ဆုံးျဖတ္ၿပီး ေခ်ာေမာလွပတဲ့ အမ်ိဳးသမီးမွန္သမွ် အိမ္ေထာင္ရွိရွိ မရွိရွိ စည္းစိမ္ေပးၿပီး ေပ်ာ္ပါးခဲ့ၾကေၾကာင္း၊ ကႆပဘုရားရွင္ ပြင့္ေတာ္မူတဲ့ အခ်ိန္ဟာ အႏွစ္ႏွစ္ေသာင္းတမ္းမွာ ပြင့္တဲ့အတြက္ သူေ႒းသားေလးေယာက္ဟာ ကာေမသုမိစၧာစာရ အမႈကုိ ႏွစ္ေသာင္းနဲ႔ခ်ီၿပီး ျပဳလုပ္ခဲ့ၾကေၾကာင္း၊ ဒီအကုသုိလ္ေၾကာင့္ပဲ သူတုိ႔ေလးေယာက္ ေသတဲ့အခါ အ၀ီစိငရဲမွာ က်ေရာက္ကာ အ၀ီစိငရဲမွာ ႏွစ္ေပါင္းေျမာက္မ်ားစြာ ခံစားၿပီး အခုတစ္ခါ ေလာဟကုမၻီငရဲမွာ ထပ္ၿပီး ခံေနရတာ ျဖစ္ေၾကာင္း၊ မင္းႀကီးၾကားတဲ့ အသံေတြဟာ ေလာဟကုမၻီငရဲမွာ ခံစားေနရတဲ့ အဲဒီ သူေ႒းသား ေလးေယာက္ရဲ႕ အသံပဲ ျဖစ္ေၾကာင္း” စသျဖင့္ အတိတ္ေဆာင္ကာ ေကာသလမင္းၾကားခဲ့တဲ့ အသံႀကီးေလးခုရဲ႕ အဓိပၸါယ္ကုိ ထပ္မံရွင္းလင္း မိန္႔ေတာ္မူပါတယ္။

ျမတ္စြာဘုရားရွင္က ေကာသလမင္းႀကီး ၾကားခဲ့တဲ့ အသံေတြထဲက
“ဒု”ဆုိတဲ့ အသံဟာ ဒီအသံကုိ ျပဳတဲ့ ငရဲသား အေနနဲ႔
“ဒုဇၨီ၀ိတ မဇီ၀ိမွိ၊ ေယသေႏၲ န ဒဒမွေသ။ ၀ိဇၨမာေနသု ေဘာေဂသု၊ ဒီပံ နာကမွ အတၱေနာ။ ငါတုိ႔အား စည္းစိမ္ဥစၥမ်ား ထင္ရွားရွိကုန္ပါလ်က္ မေပးမလွဴမိၾကကုန္၊ မိမိ၏မွီရာ ကုိင္းကၽြန္းသဖြယ္ ျဖစ္သည့္ ကုသုိလ္ေကာင္းမႈကုိ မျပဳမိၾကသည့္ ငါတုိ႔သည္ မေကာင္းသျဖင့္ အသက္ေမြးျခင္းကုိ ျပဳလုပ္ခဲ့ၾကကုန္၏” လုိ႔ ေျပာလုိတာ ျဖစ္ေၾကာင္း၊

“သ” ဆုိတဲ့ အသံဟာလည္း ဒီအသံကုိ ျပဳတဲ့ငရဲသား အေနနဲ႔
“သ႒ိ၀ႆ သဟႆာနိ၊ ပရိပုဏၰာနိ သဗၺေသာ။ နိရေယ ပစၥမာနာနံ၊ ကဒါ အေႏၲာ ဘ၀ိႆတိ။ ေလာဟကုမၻီ ငရဲမွ ခံစားေနရသည့္ ငါအားတုိ႔ ခပ္သိမ္းေသာ အျခင္းအရာအားျဖင့္ အႏွစ္ေျခာက္ေသာင္းတုိ႔ ျပည့္ကုန္ၿပီး ျဖစ္ေသာ္လည္း ထုိငရဲခံရမႈသည္ မည္သည့္အခါတြင္ အဆုံးသတ္မည္နည္း” လုိ႔ ေျပာလုိတာ ျဖစ္ေၾကာင္း၊

“န”ဆုိတဲ့ အသံဟာလည္း ဒီအသံကုိ ျပဳတဲ့ ငရဲသား အေနနဲ႔
“နတၳိ အေႏၲာ ကုေတာ အေႏၲာ၊ န အေႏၲာ ပဋိဒိႆတိ။ တဒါ ဟိ ပကတံ ပါပံ၊ မမ တုယွဥၥ မာရိသာ။ ငါတုိ႔အား အဆုံးအပုိင္းအျခားသည္ မရွိခဲ့၊ ငရဲ၏ အဆုံးကား အဘယ္မွာ ရွိအံ့နည္း၊ ငရဲခံရျခင္း၏ အပုိင္းအျခားသည္ မထင္ရွား၊ ငါတုိ႔သည္ လူျဖစ္စဥ္က မေကာင္းမႈ အမ်ားအျပားကုိ ျပဳမိခဲ့ေလၿပီ” လုိ႔ ေျပာလုိတာ ျဖစ္ေၾကာင္း၊

“ေသာ”ဆုိတဲ့ အသံဟာလည္း ဒီအသံပုိင္ရွင္ အေနနဲ႔
“ေသာဟံ ႏူန ဣေတာဂႏ႖ာ၊ ေယာနႎ လဒၶါန မာႏုသႎ။ ၀ဒညဴ သီလသမၸေႏၷာ၊ ကာဟာမိ ကုသလံ ဗဟုံ။ ငါသည္ ဤသံပူရည္ ငရဲမွ လြတ္ေျမာက္ၿပီး လူ႔ဘ၀ကုိ ရပါမူကား အလွဴခံသူ လူပုဂၢိဳလ္တုိ႔၏ စကားကုိ သိေလ့ရွိသည္ျဖစ္၍၊ သီလႏွင့္ျပည့္စုံသည္ ျဖစ္၍၊ မ်ားစြာေသာ ကုသုိလ္ေကာင္းမႈကုိ ျပဳပါေတာ့အ့ံ” လုိ႔ ေျပာလုိတာ ျဖစ္ေၾကာင္း စသျဖင့္ ဒု - သ - န - ေသာ ဆုိတဲ့ အသံေတြရဲ႕ ဆုိလုိရင္း အက်ယ္ကုိ ေဟာၾကား ခ်ီးျမႇင့္ေတာ္မူပါတယ္။

အသံပုိင္ရွင္ေတြရဲ႕ အတိတ္ဇာတ္ေၾကာင္းနဲ႔ ဆုိလုိရင္း အဓိပၸါယ္ေတြကုိ ၾကားနာလုိက္ရတဲ့ ေကာသလဘုရင္ဟာ အရမ္းေၾကာက္လန္႔သြားၿပီး သူမ်ားသားမယားကုိ ျပစ္မွားက်ဴးလြန္လုိတဲ့ စိတ္ေတြလည္း ေပ်ာက္ကုန္ပါေတာ့တယ္။

ဒီေဖာ္ျပခ်က္ေတြကေတာ့ ဒု - သ - န - ေသာ ဆုိတဲ့ တရားစကားကုိ ေဟာၾကားျဖစ္ခဲ့တဲ့ အေၾကာင္းနဲ႔ ဒု - သ - န - ေသာ ဆိုတဲ့ စကားအဓိပၸါယ္နဲ႔ ဒီစကားပုိင္းရွင္ေတြရဲ႕ အတိတ္ဇာတ္ေၾကာင္း ေလးပဲ ျဖစ္ပါတယ္။

ဒီေနရာမွ အဓိက ေျပာခ်င္တာက အမ်ားသိထားၾကတဲ့ ဒု - သ - န - ေသာ ဆုိတဲ့ စကားလုံးေတြ အေၾကာင္းနဲ႔ ဒီအသံေတြကုိ ျပဳၾကတဲ့ ငရဲသားေတြရဲ႕ မေကာင္းတဲ့ လုပ္ရပ္ေတြ အေၾကာင္းကုိ ေျပာခ်င္တာျဖစ္ပါတယ္။ ဒီငရဲသားေတြရဲ႕ အတိတ္က လုပ္ခဲ့တဲ့ သူတပါး သားမယားကုိ ဖ်က္စီးခဲ့တဲ့ ကာေမသုမိစၦာစာရ ကံရဲ႕ တန္ျပန္သက္ေရာက္မႈ အက်ိဳးေပးရဲ႕ ေၾကာက္စရာ ေကာင္းပုံကုိ သိေစခ်င္တာ ျဖစ္ပါတယ္။ ေစတနာ ရည္ရြယ္ခ်က္ ရွိရွိနဲ႔ က်ဴးလြန္ခဲ့ၾကတဲ့ အကုသုိလ္ ကံတစ္ခုဟာ ႏွစ္ေပါင္း မေရမတြက္ႏုိင္ေအာင္ ခံရတတ္တဲ့ သေဘာကုိ သေဘာေပါက္ နားလည္ေစခ်င္တာ ျဖစ္ပါတယ္။ ၿပီးေတာ့ ဒီလုိ အကုသုိလ္မ်ိဳး မျပဳျဖစ္ေအာင္ ကိုယ္က်င့္သီလကုိ အထူးလုံၿခဳံေစခ်င္တာ ျဖစ္ပါတယ္။

ဒါေၾကာင့္ ဒု - သ - န - ေသာ ဆုိတဲ့ စကားလုံးေတြနဲ႔ ပတ္သက္တဲ့ အေၾကာင္းအရာ အျဖစ္အပ်က္ အဓိပၸါယ္ေတြကုိ ေကာင္းေကာင္းနားလည္ သေဘာေပါက္ၿပီး ရခဲတဲ့ လူ႔ဘ၀ကုိ ရထားကာ ဘုရားသာသနာနဲ႔လည္း ႀကံဳေနၾကတဲ့ အခုိက္မွာ ကုိယ္က်င့္သီလကုိ လုံၿခဳံေအာင္ ေစာင့္ထိန္းရင္း ကုသုိလ္ ေကာင္းမႈမ်ားကုိပါ ရသမွ် စုေဆာင္းႏုိင္ၾကဖုိ႔ ဒီစာစုေလးနဲ႔ အသိေပးရင္း ဒု သ န ေသာမွ ေရွာင္ႏုိင္ေအာင္ ႀကိဳးစားၾကဖုိ႔လည္း ေစတနာစကား ေမတၱာအားျဖင့္ တုိက္တြန္းသမႈ ျပဳလုိက္ရပါတယ္။

စာေရးသူ = အရွင္၀ိစိတၱ (မနာပဒါယီ)

ခ်မ္သာႀကီးလုိလွ်င္…

“ကံေဟာင္းလာေၾကာင္း၊ ကံသစ္ေလာင္း၊ ေရးေျမာင္းေဖာက္ပါေလ။
ႀကီးေသာခ်မ္းသာ၊ ေတာင့္တရွာ၊ ခ်မ္းသာငယ္ကုိ စြန္႔ပါေလ။
ႀကီးေသာဆင္းရဲ၊ ေၾကာက္လွ်င္လည္း၊ ဆင္းရဲငယ္ကုိ သည္းခံေလ”
(တိပိဋကေယာဆရာေတာ္)

တိပိဋကဓရ ေယာဆရာေတာ္ အရွင္သိရိႏၵာဘိဝံသ၏ “တိပိဋကဓမၼလက္ေဆာင္ တရားေတာ္မ်ား” ဟူေသာ စာအုပ္ကုိ ဖတ္႐ႈၾကည္ညိဳရင္း စာအုပ္တစ္ေနရာတြင္ ဆရာေတာ္ စပ္ဆုိထားသည့္ အထက္ပါ ကဗ်ာလကၤာေလးမ်ားအား သေဘာက်ႏွစ္သက္မိခဲ့၏။ ႏွစ္သက္မိသည့္အေလ်ာက္ အလြတ္ရသည္ အထိ က်က္မွတ္ေဆာင္ထား ျဖစ္လုိက္၏။ အခြင့္အခါသင့္လွ်င္ ထုိလကၤာေလးမ်ားကုိ ကုိးကား၍ မွတ္သားဖြယ္ ေဆာင္းပါးေလးမ်ားေရးကာ ျပန္လည္မွ်ေဝေပးမည္ဟုလည္း အႀကံျဖစ္ခဲ့၏။ ယခုေသာ္ ထုိအႀကံကုိ အေကာင္အထည္ ေဖာ္ျဖစ္ၿပီဟု ဆုိရမည္ျဖစ္၏။ ဆရာေတာ္၏ လကၤာေလးမ်ားကုိ ကုိးကားကာ ေဆာင္ပါးေခါင္းစဥ္ကုိလည္း “ခ်မ္းသာႀကီးလုိလွ်င္” ဟု အမည္ေပး ျဖစ္ခဲ့၏။

တိပိဋကေယာဆရာေတာ္ အရွင္ျမတ္မွ အထက္ပါ လကၤာေလးမ်ား၏ အဓိပၸါယ္ကုိ ဖြင့္ဆုိရွင္းျပေပးထား၏။ ဆရာေတာ္က “ကံေဟာင္းလာေၾကာင္း၊ ကံသစ္ေလာင္း၊ ေရေျမာင္းေဖာက္ပါေလ” ဟူေသာ လကၤာေလးႏွင့္ ပတ္သက္၍ “ကံသာအမိ ကံသာအဖ၊ ကံသာကုိယ္ပုိင္ဥစၥာ ဟူေသာ စကားသည္ အိပ္ေနေသာသူႏွင့္ သက္ဆုိင္ခြင့္ မရွိႏုိင္ပါ။ ဉာဏ္ ဝီရိယဟူေသာ ပစၥဳပၸန္ကံျဖင့္ မႀကိဳဆုိသမွ်၊ မႏိႈးသမွ် အတိတ္ကံကား အိပ္ေနဦးမည္သာ ျဖစ္သည္။ ေရလာသည္ကုိ ေျမာင္းေပးမွသာ (ဝါ) ကံေဟာင္းကုိ ကံသစ္ျဖင့္ ႀကိဳဆုိလမ္းဖြင့္ေပးမွသာ အတိတ္ကံမ်ား လမ္းပြင့္၍ အက်ိဳးေပးခြင္သာေပလိမ့္မည္။ ပစၥဳပၸန္ ကံေကာင္းမ်ားျဖင့္ လမ္းဖြင့္ေျမာင္းေဖာက္ေပးမွ အတိတ္ကံေကာင္းမ်ားႏွင့္ ေပါင္းမိကာ အဆက္မျပတ္ ေကာင္းက်ိဳးရမည္” ဟူ၍လည္းေကာင္း၊ “ႀကီးေသာခ်မ္းသာ၊ ေတာင့္တရွာ၊ ခ်မ္းသာငယ္ကုိ စြန္႔ပါေလ။ ႀကီးေသာဆင္းရဲ၊ ေၾကာက္လွ်င္လည္း၊ ဆင္းရဲငယ္ကုိ သည္းခံေလ”ဟူေသာ လကၤာမ်ားႏွင့္ ပတ္သက္၍လည္း “အသင္သည္ ႀကီးမားလွေသာ ခ်မ္းသာကုိ ေမွ်ာ္လင့္ေတာင့္တ ေနသူျဖစ္လွ်င္ ေသးငယ္ေသာ ခ်မ္းသာကုိ စြန္႔လႊတ္ပါေလ။ ထုိ႔အတူ ႀကီးမားလွေသာ ဆင္းရဲကုိ ေၾကာက္ရြံ႕ေနသူျဖစ္လွ်င္ ေသးငယ္ေသာ ဆင္းရဲကုိ သည္းခံေလ။ သည္းခံခ်ဳပ္တည္း ေအာင့္အည္းႏုိင္၍ စြန္႔လႊတ္ရဲေသာ ခႏၲီအမာခံခြန္အားကုိ လက္ကုိင္ထားႏုိင္မွ ေၾကာက္ေသာဆင္းရဲလြတ္၍ ေတာင့္တလုိခ်င္ေသာ ခ်မ္းသာကုိ ရႏုိင္မည္ျဖစ္သည္” (တိပိဋကဓမၼလက္ေဆာင္ တရားေတာ္မ်ား၊ ႏွာ၊ ၉) ဟူ၍လည္းေကာင္း ဖြင့္ဆုိရွင္းျပ၏။

မွန္၏၊ ဘဝတြင္ မည္သူမဆုိ ႀကီးပြားခ်မ္းသာလုိလွ်င္ ႀကီးပြားခ်မ္းသာေၾကာင္း အလုပ္မ်ားကုိ လုပ္ရမည္သာ ျဖစ္ပါ၏။ ကံေကာင္းလုိလွ်င္ ကံေကာင္းေၾကာင္း အလုပ္မ်ားကုိ လုပ္ရမည္ျဖစ္သကဲ့သုိ႔ ႀကီးမားသည့္ ခ်မ္းသာကုိ လုိလားေတာင့္တလွ်င္လည္း ေသးငယ္သည့္ ခ်မ္းသာကုိ စြန္႔ရမည္သာ ျဖစ္ပါ၏။ ထုိ႔အတူ ဆင္းရဲႀကီးကုိ ေၾကာက္လွ်င္လည္း ဆင္းရဲငယ္ကုိ သည္းခံရမည္သာ ျဖစ္ပါ၏။ အေၾကာင္းေၾကာင့္ အက်ိဳးျဖစ္သည့္ ေၾကာင္းက်ိဳးဆက္စပ္မႈ သေဘာတရားတြင္ အက်ိဳးေကာင္းမ်ား ရွိေစရန္ အေၾကာင္းေကာင္းမ်ားျဖင့္ ဖြင့္ေပးျခင္း သေဘာျဖစ္ၿပီး အက်ိဳးေကာင္းမ်ားကုိ ေတာင့္တလွ်င္လည္း အေၾကာင္းမ်ားေကာင္းရန္ ျပဳလုပ္ေပးၾကရမည္သာ ျဖစ္ပါ၏။ ထုိသုိ႔ အေၾကာင္းမ်ား ေကာင္းေစရန္အတြက္လည္း အနည္းငယ္ေသာ စြန္႔လြတ္ရမႈမ်ား ရွိသကဲ့သုိ႔ သည္းခံရမည့္ အရာမ်ားလည္း ရွိႏုိင္ေပ၏။ မည္သုိ႔ဆုိေစ ထုိအလုပ္မ်ားသည္ ခ်မ္းသာႀကီးလုိသူမ်ား လုပ္သင့္လုပ္ထုိက္သည့္ အက်ိဳးေကာင္းေစမည့္ အေၾကာင္းေကာင္း အလုပ္မ်ားသာ ျဖစ္ပါ၏။

ဗုဒၶဘာသာတုိ႔၏ ကမၼနိယာမ သေဘာတရားအရ လူတစ္ေယာက္၏ ခ်မ္းသာမႈအပုိင္းတြင္ ကံအေထာက္ အပံ့မ်ားသည္ အထူးလုိအပ္လွ၏။ “ကံမရွိ၊ ဉာဏ္ရွိတုိင္းမဲြ”ဟူေသာ ျမန္မာစကားလည္း ရွိ၏။ ဤစကားသည္ ကံတရား၏ အေရးပါမႈကုိ ျပသလုိရင္းျဖစ္၏။ မွန္၏။ အတိတ္က ဝဋ္ေၾကြးကံမ်ား၊ မေကာင္းသည့္ ကံမ်ားပါလာလွ်င္ ဉာဏ္ရွိေသာ္လည္း မေအာင္ျမင္၊ အက်ိဳးေပး မေကာင္းဘဲ ရွိတတ္၏။ သုိ႔ေသာ္ ႀကိဳးစားလွ်င္ကား ႀကိဳးစားသည့္အေလ်ာက္ ဝိရီယ အက်ိဳးကုိ ခံစားရသည္မ်ားလည္း ရွိ၏။ ထုိဝိရီယသည္ ဉာဏ္ႏွင့္ယွဥ္သည့္ ဝိရီယ ျဖစ္ရန္လည္း အေရးႀကီးလွ၏။

သုိ႔ဆုိလွ်င္ အတိတ္ကံနည္း၍ ႀကီးပြားမႈနည္း၊ အက်ိဳးေပးနည္းသူမ်ားသည္ ပစၥဳပၸန္တြင္ ဉာဏ္ႏွင့္ယွဥ္ကာ ႀကိဳးစားႏုိင္ပါက အထုိက္အေလ်ာက္ တုိးတက္မႈ ရွိမည္မွာ အမွန္ပင္ ျဖစ္ပါေပ၏။ ထုိသုိ႔ ဉာဏ္ယွဥ္သည့္ ဝီရိယရွိသူသည္ အေကာင္းအဆုိး၊ ကုသုိလ္ အကုသုိလ္ကုိလည္း ဆင္ျခင္ႏုိင္သျဖင့္ ေကာင္းသည့္အလုပ္မ်ားကုိ လုပ္ေနမည္ျဖစ္ၿပီး ေကာင္းသည့္အလုပ္မ်ား လုပ္ေနျခင္းသည္ ေကာင္းသည့္ကံမ်ားကုိ လုပ္ေနျခင္း ျဖစ္သျဖင့္ ေကာင္းသည့္အက်ိဳးေပးမ်ားလည္း ရရွိခံစားလာႏုိင္မည္ ျဖစ္ပါ၏။ ဤသည္မွာ ပစၥဳပၸန္တြင္ ဉာဏ္ႏွင့္ဝိရီယကုိ အရင္းတည္ကာ ႀကိဳးစားအားထုတ္သျဖင့္ ရရွိလာသည့္ ကံသစ္မ်ားေၾကာင့္ ေပၚေပါက္လာသည့္ ကံေဟာင္းမ်ားဟုလည္း ဆုိလုိက ဆုိႏုိင္မည္ ျဖစ္၏။ ထုိ႔ေၾကာင့္ ခ်မ္းသာႀကီးလုိသူမ်ားသည္ ပစၥဳပၸန္ကံမ်ားျဖစ္သည့္ ဉာဏ္ႏွင့္ဝိရိယကုိ အရင္းတည္ကာ ေကာင္းသည့္အလုပ္မ်ားကုိ လုပ္ျခင္းျဖင့္ ေကာင္းကံမ်ားကုိ ဖြင့္ေပးရန္လုိေၾကာင္း၊ ထုိသုိ႔ကံမ်ားကုိ ဖြင့္ေပးျခင္းျဖင့္ အတိတ္က အက်ိဳးေပးခြင့္မသာသည့္ ကံမ်ားသည္လည္း အက်ိဳးေပးခြင့္ရကာ ခ်မ္းသာမႈကုိ အေထာက္အပံ့ျပဳႏုိင္ေၾကာင္း ဆုိျခင္းျဖစ္ပါ၏။

ထုိ႔အတူ ဉာဏ္ႏွင့္ယွဥ္သည့္ အလုပ္ေကာင္းမ်ား လုပ္ေနသူမ်ားသည္ တစ္ခါတရံ ေကာင္းသည့္အရာမ်ားကုိ ေပးစြန္႔ရသည္မ်ား ရွိသကဲ့သုိ႔ မေကာင္းသည့္ အရာမ်ားကုိ သည္းခံရသည္မ်ားလည္း ရွိတတ္၏။ စင္စစ္ ထုိစြန္႔လြတ္ျခင္းႏွင့္ သည္းခံျခင္းမ်ားသည္ ခက္ခဲေသာ္လည္း ထုိအခက္အခဲမ်ား၏ေနာက္ ခ်မ္းသာေရာက္ေရး၏ အေထာက္အပံ့ ေကာင္းမ်ားသာ ျဖစ္ပါ၏။ မည္သူမဆုိ ခ်မ္းသာကုိ လုိခ်င္ၾကသည္မွာ မွန္ေသာ္လည္း ထုိခ်မ္းသာမႈအတြက္ ဆင္းရဲပင္ပန္းမႈျဖင့္ အရင္းျပဳရမည္သာ ျဖစ္၏။ ထုိ႔အျပင္ ႀကီးက်ယ္သည့္ ခ်မ္းသာကုိ လုိခ်င္လွ်င္ အနည္းငယ္ေသာ ခ်မ္းသာေလးမ်ားကုိ စြန္႔လႊတ္ရသည္မ်ားလည္း ရွိ၏။ “ေထာင္ျမင္ ရာစြန္႔“ဟူေသာ စကားအတုိင္း တစ္ေထာင္ရႏုိင္မည့္ အခြင့္အေရးအတြက္ တစ္ရာေလာက္ကုိ စြန္႔လႊတ္ေပးရသည့္သေဘာ ျဖစ္ပါ၏။ ဤစကားသည္ ပစၥဳပၸန္၌ ေလာကီးေစ်းကြက္နည္းျဖင့္ တြက္သည့္စကားမ်ိဳး ျဖစ္ေသာ္လည္း ခ်မ္းသာႀကီးကုိ လုိခ်င္သူမ်ားအေနျဖင့္ က်င့္သုံးသင့္သည္ စနစ္သာ ျဖစ္ပါ၏။

သူေတာ္ေကာင္းတုိ႔၏ စကားအရ ေျပာရလွ်င္ ထာဝရခ်မ္းသာျဖစ္သည့္ ေလာကုတၱရာခ်မ္းသာကုိ ရရွိေစေရးအတြက္ တဒဂၤအခုိက္အတန္႔ ခ်မ္းသာျဖစ္သည့္ ေလာကီခ်မ္းသာ အခ်ိဳ႕ကုိ စြန္လႊတ္ရျခင္းမ်ိဳး ျဖစ္၏။ ေလာကီခ်မ္းသာမ်ားသည္ မည္မွ်ေကာင္းသည့္ ခ်မ္းသာမ်ိဳး ျဖစ္ပါေစ ထုိခ်မ္းသာမ်ားသည္ အခုိက္အတန္႔မွ်သာ ျဖစ္ပါ၏။ ထုိအခိုက္အတန္႔ ခ်မ္းသာမ်ား၏ ေနာက္ကြယ္တြင္ ပ်က္စီးျခင္း၊ အစုိးမရျခင္း၊ ထာဝရ မတည္တံ့ျခင္းမ်ားက ကပ္ပါလာေနသည္သာ ျဖစ္သျဖင့္ ထုိေလာကီခ်မ္းသာ ေနာက္သုိ႔သာ တေကာက္ေကာက္ လုိက္ေနၾကသူမ်ား၏ အဆုံးကား ဆင္းရဲျခင္းသာ နိဂုံးျဖစ္သြားၾကရ၏။ ေလာကသတ္မွတ္ခ်က္ ခ်မ္းသာဟူသမွ်သည္ ဆင္းရဲျခင္းႏွင့္ အၿမဲဆက္စပ္ေနသျဖင့္ အခ်ိန္မေရြး ေပ်ာက္ပ်က္သြားတတ္သည့္ သေဘာရွိ၏။ ထုိ႔ေၾကာင့္ သူေတာ္ေကာင္းမ်ားက ထုိအခုိက္အတန္႔ ခ်မ္းသာမ်ားကုိစြန္႔ကာ အေကာင္းဆုံး သႏၲိသုခ နိဗၺာန္ခ်မ္းသာကုိ ရွာေဖြၾကျခင္း ျဖစ္၏။ သူေတာ္ေကာင္းတုိ႔၏ လမ္းစဥ္သည္ အမွန္ပင္ ခ်မ္းသာႀကီးလုိသူမ်ား၏ လမ္းစဥ္ပင္ ျဖစ္ပါ၏။ ခ်မ္းသာႀကီးကုိ လုိခ်င္ၾကသူမ်ားသည္ သူေတာ္ေကာင္းတုိ႔၏ လမ္းစဥ္အတုိင္း ခ်မ္းသာငယ္ကုိ စြန္႔လႊတ္ႏုိင္ၾကရန္ ႀကိဳးစားသင့္ေပ၏။

ထုိ႔အတူ ဆင္းရဲႀကီးမည္ကုိ ေၾကာက္သည့္သူမ်ားသည္ ဆင္းရဲငယ္ကုိလည္း သည္းခံႏုိင္ေအာင္ ႀကိဳးစားရမည္ ျဖစ္ပါ၏။ အခုိက္အတန္႔ ပင္ပန္းဆင္းရဲမည္ကုိ ေၾကာက္သျဖင့္ သက္သာခုိကာ ဟုိလုိလုိ ဒီလုိလုိ ေနခဲ့မိပါက ေနာင္အခ်ိန္တြင္ ထုိပင္ပန္းမႈ ဆင္းရဲထက္ အဆအရာမက ပင္ပန္းဆင္းရဲမႈႏွင့္ ႀကဳံၾကရမည္သာ ျဖစ္ပါ၏။ ဤသေဘာသည္ မိမိတုိ႔၏ လက္ေတြ႕ဘဝမ်ားတြင္လည္း အထင္အရွား ရွိေနခဲ့ၾကသည္သာ ျဖစ္၏။ မိမိကုိယ္တုိင္လည္း ထုိအထဲတြင္ ပါေကာင္းပါေနႏုိင္၏။ အခြင့္ရွိခုိက္၊ အရြယ္ရွိခုိက္၊ အခ်ိန္ရွိခုိက္တြင္ ရယူႀကိဳးစားရမည္မ်ားကုိ အခုိက္အတန္႔ ဆင္းရဲဒုကၡ ေရာက္မည့္အေရးေတြးကာ မႀကိဳးစားမိဘဲ ေနလုိက္မိသည့္ အျဖစ္သည္ အခြင့္အေရးမရွိ၊ အရြယ္လည္းႀကီး၊ ဘဝနိဂုံးအခ်ိန္လည္း နီးသည့္အခါတြင္ကား အလြန္ဆင္းရဲ ပင္ပန္းၾကရသည့္ အျဖစ္ႏွင့္ႀကဳံေတြ႕ ၾကရေလေတာ့၏။ ထုိအခ်ိန္တြင္မွ မွားခဲ့မိေလျခင္းဟူသည့္ ေနာင္တတရားက မိမိထံ ေရာက္လာတတ္ျပန္၏။ အရင္းစစ္သည့္အခါ ဆင္းရဲႀကီးကုိ မေၾကာက္ဘဲ ဆင္းရဲငယ္ကုိ ေၾကာက္ကာ သည္းမခံႏုိင္ျခင္းေၾကာင့္ျဖစ္ေၾကာင္း သိလာႏုိင္မည္ ျဖစ္၏။ ထုိ႔ေၾကာင့္ ဆင္းရဲႀကီးကုိ ေၾကာက္ပါက ဆင္းရဲငယ္ကုိ သည္းခံၾကဟု ဆုိျခင္းျဖစ္၏။

ထုိစကားသည္ အမွန္ပင္ျဖစ္၏။ လူအေတာ္မ်ားမ်ားသည္ တဒဂၤဆင္းရဲမ်ားတြင္သာ ေၾကာက္ရြံ႕ေနတတ္ၿပီး သံသရာႏွင့္ခ်ီသည့္ ဆင္းရဲမ်ားတြင္ကား လ်စ္လ်ဴ႐ႈေနၾကသည့္ သေဘာရွိ၏။ အခုိက္အတန္႔ ဆင္းရဲမည္ကုိသာ ေတြးပူလ်က္ ထုိဆင္းရဲမ်ား မျဖစ္ေရးကုိသာ ႀကိဳးစားေနတတ္ၾက၏။ အခုိက္အတန္႔ ဆင္းရဲမည့္ဒဏ္ကုိ မခံလုိသျဖင့္ သက္သာရာသက္သာေၾကာင္း လမ္းမ်ားေနာက္ကုိသာ လုိက္လုိေနတတ္ၾက၏။ ထုိသုိ႔ အလြယ္လုိက္မိၾကသျဖင့္ မမွန္သည့္လမ္းမ်ားတြင္ ေလွ်ာက္လွမ္းမိၾကသည့္ အခါတြင္ကား ဆင္းရဲဒုကၡသည္ ပုိလုိ႔သာ ႀကီးလာၾကေပ၏။ အခုိက္အတန္႔ ဆင္းရဲကုိ သည္းမခံႏုိင္သျဖင့္ အလြယ္လုိက္မိရာမွ အဆုိးဆုံး ဆင္းရဲဒုကၡမ်ားသာ ရရွိခံစားလာၾကေပ၏။ စင္စစ္ ေလာကီအလုပ္ျဖစ္ေစ၊ ေလာကုတၱရာ အလုပ္ျဖစ္ေစ ဆင္းရဲဒုကၡသည္ အမွန္ပင္ ရွိေနၾက၏။ ထုိဆင္းရဲကုိ သည္းခံႏုိင္မွသာ ေလာကီတြင္း ခ်မ္းသာရ၍ ေလာကုတၱရာတြင္လည္း တရားရမည္သာ ျဖစ္၏။ တရားအားထုတ္သူမ်ား ဆုိလွ်င္ကား အျမင့္ျမတ္ဆုံး၊ အေကာင္းဆုံး အလုပ္ကုိ လုပ္ေနေသာ္လည္း ဆင္းရဲဒုကၡႏွင့္ ရင္းၿပီးေနရသျဖင့္ တရားရလုိလွ်င္ သည္းခံၾကဟု တုိက္တြန္းၾကျခင္း ျဖစ္၏။

မည္သုိ႔ဆုိေစ။ ခ်မ္းသာႀကီးကုိ လုိလားသူမ်ားသည္ အလုပ္ေကာင္းမ်ားလုပ္ကာ ခ်မ္းသာငယ္ကုိစြန္႔လ်က္ ဆင္းရဲငယ္ကုိ သည္းခံရမည္မွာ အမွန္ပင္ ျဖစ္ပါေပ၏။ ေလာကီေလာကုတၱရာ၊ ပစၥဳပၸန္ သံသာရာ ႏွစ္ျဖာခ်မ္းသာ ရေရးအတြက္ ဉာဏ္ႏွင့္ယွဥ္သည့္ ႀကိဳးစားမႈကုိ အရင္းျပဳကာ ေကာင္းသည့္အလုပ္မ်ားျဖင့္ ကံေကာင္းမ်ားကုိ ဖြင့္ေပးၾကရမည္ ျဖစ္သကဲ့သုိ႔ ထုိ႔ထက္အလြန္ ခ်မ္းသာအစစ္အမွန္မ်ားကုိ ရရွိေရးအတြက္လည္း တဒဂၤအခုိက္ ခ်မ္းသာျဖစ္သည့္ ခ်မ္းသာငယ္မ်ားကုိစြန္႔ကာ သံသရာႏွင့္ခ်ီမည့္ ဆင္းရဲဒုကၡမ်ား မႀကဳံေစရန္ အခုိက္အတန္႔ ႀကဳံေတြ႕ရသည့္ ဆင္းရဲငယ္မ်ားကုိလည္း သည္းခံၾကရမည္သာ ျဖစ္ပါ၏။ ထုိသုိ႔ ကံေကာင္းလည္းဖြင့္၊ ခ်မ္းသာငယ္လည္းစြန္႔၊ ဆင္းရဲငယ္လည္း သည္းခံႏုိင္ၾကမည္ ဆုိပါက မည္သူမဆုိ ၾကီးမားလွသည့္ ခ်မ္းသာသုခကုိ ရရွိႏုိင္ၾကမည္မွာ အေသအခ်ာပင္ ျဖစ္ပါသည္။

ထုိ႔ေၾကာင့္ ခ်မ္းသာႀကီးလုိၾကသူမ်ားသည္ တိပိဋက ေယာဆရာေတာ္ ညြန္ျပသည့္ ဗုဒၶလမ္းစဥ္အတုိင္း ကံ၊ ဉာဏ္၊ ဝိရိယ တရားမ်ားျဖင့္ ပစၥဳပၸန္ႏွင့္ အတိတ္ကံကုိ ေပါင္းစပ္ကာ ေကာင္းျမတ္သည့္ အလုပ္မ်ားကုိ လုပ္ေဆာင္လ်က္ တဒဂၤခ်မ္းသာမွ်ႏွင့္ ေက်နပ္မေနဘဲ ထုိခ်မ္းသာငယ္ကုိစြန္႔၍ ႀကဳံလာသမွ် ဆင္းရဲငယ္မ်ားကုိ သည္းခံၿပီး ခ်မ္းသာအမွန္ျဖစ္သည့္ သႏၲိသုခ နိဗၺာန္ခ်မ္းသာအထိ အေရာက္လွမ္းကာ ခ်မ္းသာႀကီးသူမ်ား ျဖစ္ေအာင္ ႀကိဳးစားၾကရမည္သာ ျဖစ္ပါေၾကာင္း အသိေပးတင္ျပရင္း အသိေနာက္သုိ႔ အက်င့္လုိက္ၾကရန္လည္း တုိက္တြန္းသမႈ ျပဳလုိက္ရပါ၏။

စာေရးသူ = အရွင္၀ိစိတၱ (မနာပဒါယီ)